بررسی اثر عصاره گیاه حنا(Lawsonia inermis) بر روی انگل توکسوپلاسما گوندی در محیط های برون تنی و درون تنی

توکسوپلاسموز یکی از بیماری های انگلی مشترک بین انسان و حیوان می باشد که به وسیله تک یاخته توکسوپلاسما گوندی ایجاد می شود. گیاه حنا(Lowsonia inermis) در مقابل طیف وسیعی از بیماری ها اثر بخشی دارد. از آنجایی که داروهای پیریمتامین و سولفادیازین به عنوان داروهای رده اول درمان توکسوپلاسموز دارای عوارض جانبی می باشند و از طرفی با وجود افزایش مقاومت روز افزون انگل ها به داروهای شیمیایی، درمان های سنتی و استفاده از گیاهان دارویی از رونق خاصی برخوردار شده است، هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر عصاره هیدروالکلی حنا بر روی انگل توکسوپلاسما گوندی در محیط های درون تنی و برون تنی بود. در این مطالعه تجربی که بر روی 35 سر موش بالب سی انجام شد، ابتدا نمونه برگ های حنا تهیه و عصاره گیری با استفاده از اتانول 80 درصد انجام شد. اثر مستقیم عصاره هیدروالکلی حنا با غلظت های 2، 4، 8، 16، 32، 64، 128، 256 و 512  میکروگرم بر میلی لیتر بر روی تاکی زوئیت توکسوپلاسما به روش فلوسایتومتری بررسی شد. به منظور ارزیابی اثر ضد توکسوپلاسمایی عصاره حنا در محیط درون تنی از 35 سر موش بالب سی استفاده شد که 4 گروه 5 تایی از موش های آلوده با تاکی زوئیت توکسوپلاسما غلظت های 16، 32، 64 و 128 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره هیدروالکلی حنا را به صورت گاواژ دریافت کردند. یک گروه 5 تایی از موش های آلوده با تاکی زوئیت توکسوپلاسما دریافت کننده داروی سولفادیازین به عنوان گروه کنترل مثبت و یک گروه 5 تایی از موش های آلوده با تاکی زوئیت توکسوپلاسما بدون تجویز دارو به عنوان کنترل منفی و یک گروه  5 تایی از موش ها برای سنجش اثر سمیت عصاره حنا در نظر گرفته شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری کاپلان مایر و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. نتیجه فلوسیتومتری نشان داد IC50 حنا بر روی تاکی زوئیت توکسوپلاسما 100 میکروگرم در میلی لیتر است. نتایج اثر ضد توکسوپلاسمایی عصاره حنا در محیط درون تنی نشان داد که در بین گروه های آزمون که با غلظت های مختلفی از عصاره تحت درمان قرار گرفته بودند و مقایسه با کنترل مثبت و منفی اختلاف معنی داری بین غلظت های مختلف و میزان زنده ماندن موش ها(0.85=p) گزارش نشد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میزان اثر عصاره هیدروالکلی حنا در شرایط درون تنی قابل توجه و معنی دار نمی باشد، هر چند که در شرایط برون تنی موثر است که می توان عدم تاثیر عصاره در شرایط درون تنی را به دلیل عدم جذب مناسب دارو در دستگاه گوارش، مشکلات حین گاواژ، متابولیزه شدن دارو و کلیرانس سریع دارو از خون در نظر گرفت.