بنای یادمانی تل آجری در بخش فیروزی شهر پارسه، رویکرد چندرشته ای جامع به تختگاه تخت جمشید و شهر پارسه (بخش یکم)

ناحیه باغ فیروزی در فضایی به وسعت بیش از 130 هکتار گسترده شده که درون آن 10 محوطه شناخته شده هخامنشی وجود دارد. هفت عدد از این محوط ه ها دارای عناصر معماری سنگی، یک محوطه دارای بقایای آجر روی سطح، و 2 محوطه دیگر تپه های مدور به ارتفاع 3 متر هستند. تل آجری در حاشیه شرقی باغ فیروزی واقع شده و محوطه فیروزی در 300 متری جنوب شرقی آن و تل جنگی ب در 400 متری شمال غربی آن قرار دارد. این محوطه طی 8 سال (1390- 1397 ش)  بررسی و کاوش باستان شناسی، مورد مطالعه واقع شد. نتایج کاوش های باستان شناسی در این بخش از شهر پارسه نشان داد که محدوده معروف به باغ فیروزی و بنای مکشوفه در تل آجری می تواند به دور ه های آغازین و حتی پیش از ساخت بنای تختگاه تخت جمشید منسوب و تاریخ گذاری شود. بنای تل آجری یکی از یافته های ارزشمند باستان شناسی است که خلاء اطلاعاتی در خصوص شکل گیری شهر پارسه پیش از دوره داریوش اول را پر می کند. با توجه به آجرهای لعاب دار و نقش مایه های اسطوره ای حیوانات ترکیبی به کاررفته در این بنا، قدمت ساختمان تل آجری به دوره پیش از ساخت آپادانای شوش و تخت جمشید بازمی گردد و بیشتر به بنای دروازه ایشتار در بابل در آغاز سده ششم قبل از میلاد مشابهت دارد. از این منظر، مقایسه سبک ساخت، شیوه های معماری و مطالعات باستان سنجی در خصوص چگونگی ساخت و شناخت مواد آجرهای لعاب دار از سه محوطه تل آجری و شوش و بابل، نقش تعیین کننده ای در شناخت تاریخ و درک روابط فرهنگی این دوره در جنوب غرب ایران داشته است. بنای تل آجری همراه با بناهای پیرامونی آن در بافت مکانی خود در فاصله3/5 کیلومتری تختگاه تخت جمشید، چشم انداز بافت شهری این قسمت را به عنوان کهن ترین مرحله استقراری شهر پارسه حایز اهمیت ساخته است. این شناخت برای نخستین بار در پی کشفیات جدید باستان شناسی با اتکاء به روش های مطالعات پژوهشی چندرشته ای هیئت باستان شناسی مشترک ایرانی- ایتالیایی در شهر پارسه تخت جمشید و در چارچوب تفاهم نامه همکاری دانشگاه بولونیا و پژوهشکده باستان شناسی و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و دانشگاه شیراز و بنیاد میراث جهانی تخت جمشید انجام شده است.