نقش و جایگاه کورتیکواستروئیدها در درمان بیماری های خود التهابی و اختلالات روماتولوژیک

کورتیزول یک هورمون ترشح شده از غدد آدرنال است. کورتیکواستروئیدها در واقع آنالوگ سنتتیک گلوکوکورتیکوئید طبیعی بدن(یعنی کورتیزول) هستند. این داروها با دو مکانیسم ضدالتهابی و سرکوب کننده سیستم ایمنی در درمان بیماری ها استفاده می شوند، استروئیدها در درمان بیماری های التهابی و اختلالات روماتولوژیک کاربرد فراوانی داشته و سال هاست که اثرات درمانی و مفید این داروها در درمان بیماری های روماتیسمال شناخته شده است. از سال 1950 که هنوخ و همکاران برای اولین بار از این داروها در درمان آرتریت روماتوئید کردند استفاده از این داروها در درمان بیماری های روماتیسمال مرسوم شد. این داروها به شکل های مختلف مانند خوراکی، تزریقی(عضلانی، وریدی، داخل مفصلی) و موضعی(پماد، قطره و استنشاقی) در دسترس هستند و بسته به دوزهای مصرفی اثرات متفاوتی دارند که شامل اثرات فیزیولوژیک، مهارکنندگی محور نوراندوکرین، و مقابله با استرس، ضدالتهابی و مهارکنندگی سیستم ایمنی می باشد. استروئیدها به صورت فیزیولوژیک در طی شبانه روز به میزان 18-12 میلی گرم(کورتیزول) به ازا هر مترمربع سطح بدن ترشح می شود که اثرات تنظیم کننده هموستاز بدن، کاهش التهاب، تخفیف واکنش های ایمنی را دارند. ولی در دوزهای بالاتر سه اثر مهم دیگر را هم ایفا می کنند. در دوزهای بسیار بالا(با دوز 30-10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) به صورت پالس 3-1 روزه تاثیر مهار سیستم ایمنی را دارد و دوزهای 2-1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن باعث بروی اثرات ضدالتهابی آن می شود. همچنین در دوز کمی بالاتر از دوز فیزیولوژیک (برمبنای استفاده از پردنیزولون کمتر از 3/0 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن بدن) اثر تنظیم کنندگی محور نوروآندوکرین را دارد. در این مقاله سعی شده مروری بر نقش و موارد مورداستفاده کورتیکواستروئیدها، انواع دوز و عوارض آن ها با تاکید بر نقش این دسته از داروها در بیماری های روماتولوژیک و اتوایمیون انجام شود.