مدل سازی و پیش بینی تغییرات میانگین سالانه دمای تهران

توجه به تاثیر دما در شرایط اقلیمی هر منطقه و اهمیت پیش بینی آن در برنامه ریزی های محیطی، استفاده از روش های آماری برای بررسی تغییرات و پیش بینی دما را اجتناب ناپذیر کرده است. روش های آماری ابزاری مفید برای شناخت و تحلیل رفتار متغیرهای اقلیمی هستند. امروزه، مدل سازی و پیش بینی فراسنج های اقلیمی به سبب تغییرات آب و هوایی، گرمایش جهانی و خشکسالی های اخیر اجتناب ناپذیر شده است. دما از جمله فراسنج های اقلیمی است که در برنامه ریزی های محیطی، مدیریت منابع آبی و کشاورزی دارای اهمیت است. در این نوشتار، با بهره گیری از آزمون آماری- گرافیکی من- کندال که یکی از شیوه های پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سری های زمانی است؛ روش شیب خط سن و مدل آریمای باکس- جنکیز، روند تغییرات میانگین دمای سالانه در تهران بررسی شد. برای بررسی این روند و دستیابی به یک الگوی مناسب در این زمینه، داده های میانگین دمای سالانه ایستگاه سینوپتیک تهران در بازه زمانی 2014-1951 از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. نتایج تحلیل روند نشان داد که روند صعودی معناداری در رفتار سری زمانی میانگین دمای سالانه وجود دارد. شیب روند محاسبه شده توسط آزمون سن نیز برابر با 037/0 در هر سال است. در ادامه، براساس روش های معمول الگوسازی در خانواده الگوهای ARIMA مدل con (1، 1، 0) ARIMA پس از مقایسه معیار آکاییک (AIC) به عنوان الگوی نهایی تعیین شد. در این مدل وجود درجه تفاضلی 1 نشانگر روند حول یک خط است. این روند از وجود جمله ثابت در مدل (Con) قابل درک است. میزان این روند براساس مدل con (1، 1، 0) ARIMA حدود 033/0 درجه سلسیوس در سال است. بر اساس مدل برازش یافته، انتظار می رود دمای 10 سال آینده به بالاترین مقدار خود یعنی 88/18 درجه سلسیوس برسد.