بررسی ویژگی های بیومتری و شیمیایی الیاف چوب دیودال (Ammodendron Persicum) (مطالعه موردی؛ منطقه زیرکوه- شهرستان قائنات، خراسان جنوبی)

بررسی پتانسیل منابع سلولزی بیابانی از سال های گذشته یکی از اولویت های تحقیقاتی کشور بوده است. در این پژوهش ویژگی-های ریخت شناسی الیاف چوب درون و چوب برون گونه درختچه ای دیودال (Ammodendron persicum) با هدف تعیین ویژگی-های کاربردی و صنعتی آن در 5 سطح ارتفاعی تنه درخت بررسی شد. همچنین مقدار پلیمرهای اصلی چوب (لیگنین، سلولز و همی سلولزها) و خاکستر موجود در چوب تنه و همچنین آنالیز کروماتوگرافی گازی- طیف سنج جرمی (GC-MS) مواد شیمیایی موجود در عصاره استخراج شده از آرد چوب تنه و ریشه این گونه مورد ارزیابی قرار گرفت. متوسط طول، قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف چوب درون این گونه به ترتیب 26/1041، 30/12، 37/3، 37/4 میکرون و برای چوب برون به ترتیب 19/969، 71/11، 96/2، 46/4 میکرون بود. همچنین نسبت لاغری، انعطاف پذیری و رانکل در ارتفاع های مختلف برای چوب درون به ترتیب برابر 1/84، 4/27، 02/262 و برای چوب برون به ترتیب برابر 4/82، 2/25، 9/302 بود. مقادیر سلولز، همی سلولزها، لیگنین و خاکستر برای چوب تنه به ترتیب 9/38، 7/24، 8/29 و 8/0 درصد و برای ریشه به ترتیب 6/41، 2/29، 7/22 و 2 درصد اندازه گیری گردید. در مجموع 13 ترکیب در تنه و 11 ترکیب در ریشه شناسایی شد که با درصدهای متفاوتی در چوب تنه و ریشه وجود دارند. فراوان ترین ترکیب موجود در چوب تنه، کوزان ها (ایکوزان- دوکوزان - تری کوزان- تترا کوزان - پنتا کوزان - هگزا کوزان - هپتا کوزان) و در چوب ریشه اکتا دکان آمید به ترتیب به میزان 40 و 16/16 درصد از کل مواد استخراجی مشاهده شد. می توان نتیجه گرفت که الیاف و ترکیبات شیمیایی گونه دیودال می تواند از نظر جنبه های اقتصادی ارزشمند باشد و می توان با تبدیل آنها به فرآورده های با ارزش افزوده زیاد از آن استفاده بهینه کرد.