بررسی مسیر مراجعه مبتلایان به اختلالات روان پزشکی در استان گیلان

بسیاری از مردم با مشکلات روحی و روانی به دنبال کمک حرفه ای نیستند، اما استفاده آنها از سایر منابع کمکی نیز نامشخص است. این پژوهش با هدف تعیین مسیر مراجعه مبتلایان به اختلالات روان پزشکی در استان گیلان انجام شد. در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی، 308 بیمار روانی، که در بازه زمانی دی تا اسفند 1395 به بخش اورژانس بیمارستان اعصاب و روان شفا رشت که تنها بیمارستان روان پزشکی استان گیلان می باشد، مراجعه نموده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات، از یک پرسشنامه محقق ساخته که با استفاده از مصاحبه تکمیل می شد، استفاده گردید. سوالات راجع به ویژگی های جمعیت شناختی -اجتماعی بیمار، تشخیص روان پزشکی، چگونگی شروع بیماری، سن شروع بیماری روان پزشکی، منبع ارجاع، اولین روش درمانی به کار گرفته شده توسط بیماران روانی و علل مراجعه به درمانگران غیر کادر درمان بود. پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS 20، داده ها با استفاده از جداول توزیع فراوانی و آزمونهای مجذور کای و فیشر تجزیه و تحلیل شد. متوسط سنی پاسخ دهندگان ((38/4 ± 12/9؛ (حداقل  5سال و حداکثر 75 سال) بود. 75 نفر (4/24درصد) از واحدهای مورد پژوهش، زن بودند. منبع اصلی ارجاع در بیماران، خانواده ها 264 نفر (7/85 درصد) و مراجع قضایی 31 نفر (1/10 درصد) بود. اولین روش درمانی به کار گرفته شده توسط واحدهای مورد پژوهش، نذر کردن (8/33 درصد)، درمانگران سنتی و دعا درمانگران (2/39 درصد) و کادر درمان (9/26) بود. دلیل اصلی مراجعه به درمانگران غیر کادر درمان، توصیه دوستان و آشنایان (8/43 درصد)، باور به علت جسمی برای بیماری (2/14 درصد) و ترس از انگ (14 درصد) بود. بین سن بیمار، چگونگی شروع بیماری روان پزشکی (شروع ناگهانی یا تدریجی)، سن شروع بیماری روان پزشکی، محل سکونت، وضعیت شغلی و سطح درآمد با اولین روش درمانی به کار گرفته شده رابطه معناداری مشاهده شد (در همه موارد 05 >0  P). اما در موارد جنسیت، تاهل، قومیت، تشخیص روان پزشکی، سطح تحصیلات با اولین روش درمانی به کار گرفته شده، رابطه معناداری مشاهده نشد (در همه موارد 0/05 <P). با توجه به نتایج به دست آمده، تعداد زیادی از بیماران روانی ترجیح می دهند که در ابتدا به درمانگران غیر کادر درمان (مثل درمانگران سنتی و دعا درمانگران) مراجعه نمایند که این موضوع به ویژه در مناطق روستایی، با درآمد پایین تر و سن بالاتر در زمان شروع بیماری و همچنین کسانی که شروعی تدریجی از بیماری را تجربه کرده اند، است و این موضوع به احتمال زیاد به دلیل در دسترس بودن، اعتقاد به این که بیماری های روانی توسط قدرت های ماوراء الطبیعه ایجاد شده است، باورهای فرهنگی دیگر و انگ بیماری روانی است.