عملکرد گیاه آزی وش در اثر تراکم و دوره های آبیاری مختلف در زمان بذرگیری

آزی وش (Corchorus olitorius L) گیاهی است که درمناطق گرمسیری به خوبی رشد می کند این گیاه به گونه ای است که نظر محققان ملل مختلف را به خود جلب کرده است زیرا که از قسمت های مختلف این گیاه می توان استفاده کرد. آزی وش گیاهی است که موطن این گیاه افریقا بوده که سپس به آسیا و جنوب افریقا و جنوب اروپا منتشر شده است. از آنجایی‏که این گیاه به ‏عنوان یک گیاه زراعی که امکان مصرف آن به شکل های مختلف ازجمله استفاده به عنوان سبزی تازه، سالادو به صورت تازه یا خشک شده در انواع غذاها ازجمله سوپ وجود دارد. همچنین به‏عنوان یک گیاه دارویی و به علت ویتامین های مختلف ومفید موجود در این گیاه مورد توجه می‏باشد لذا هدف از این پژوهش، بررسی اثرات تراکم و رژیم دوره های مختلف آبیاری بر رشد و عملکرد آن درهنگام بذر گیری در شرایط آب و هوایی گرگان می‏باشد. این آزمایش بر روی گیاه آزی وش در چهار تراکم بوته 20، 27، 40 و 80 در متر مربع و با فواصل آبیاری 6، 12 و 18 روز یک بار در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شماره 1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1393 انجام شد. همچنین برای این آزمایش فواصل هر ردیف 25 سانتی متر و فاصله بوته ‏های روی ردیف به ترتیب 5، 10، 15 و 20 سانتی‏متر در نظر گرفته شده است. عمل آبیاری تا وقتی انجام شد که سطح خاک از آب پوشیده شود. اعمال آبیاری به این شکل بود که تا قبل از سبز شدن دو مرحله به همه بلوکها داده شد تا سبز شدند. سپس اعمال برنامه آبیاری اصلی شد. صفات مورد مطالعه شامل انرژی برش، وزن، تعداد شاخه ها، ارتفاع بوته و قطر بوته بود. نتایج نشان داد، بیشترین میزان صفات مورد ارزیابی به جز ارتفاع بوته از تیمار تراکم 20 و دوره آبیاری 6 روز یکبار حاصل گردید. همچنین در هنگام مصرف بذر بیشترین مقدار برای تمام صفات به جز ارتفاع بوته فاصله کشت 20 سانتی متر بر روی هر ردیف و فواصل آبیاری 6 روز یکبار بود. به طور مثال برای صفاتی از قبیل انرژی برش، وزن برگ، تعداد شاخه، قطر ساقه و ارتفاع گیاه بیشترین مقدار در دوره ی آبیاری هر 6 روز یکبار رخ داده که به ترتیب: 1.91 mJ، 63.15g، 63.15، 8.153 cm و 137.667 cm است و کمترین مقدار در دوره ی آبیاری هر 18 روز یکبار به ترتیب: 1.6mJ، 56.6 g، 56.6، 6.408 cm و 123.58 cm است. با افزایش فواصل روزهای آبیاری انرژی برش، مقدار وزن برگ، تعداد شاخه ها، ارتفاع گیاه و قطر ساقه در هنگام بذرگیری کاهش پیدا کرده است و همچنین با افزایش فواصل بوته ها بر روی ردیف، میزان انرژی برش، تعداد شاخه ها، وزن برگ و قطر ساقه افزایش پیدا کرده و فقط ارتفاع بوته با افزایش فواصل بوته ها بر روی ردیف کاهش پیدا کرده است. حجم آبیاری و کاهش تراکم بر روی ردیف تاثیر بسزایی بر روی عملکرد داشته و باعث می شود کیفیت آن افزایش یابد. بهترین فاصله بوته ها در هر ردیف برای آزی وش 20 سانتی متر در هر ردیف بود و بهترین زمان آبیاری برای داشتن یک عملکرد مناسب زمان 6 روز آبیاری بود. فاکتور فواصل بوته ها بر روی ردیف و فواصل آبیاری در عملکرد و خواص محصول آزی وش نقش بسیار مهمی را داشته اند.