بررسی عوامل زمینه ای و علل موثر بر طلاق: یک تحلیل اکتشافی

طلاق یک پدیده اجتماعی، با پیامدهای منفی اجتماعی- اقتصادی و روانشناختی است. نرخ طلاق در سال های اخیر در بسیاری از کشورها و از جمله در کشور ما افزایش چشمگیری یافته است. بررسی علل طلاق می تواند به عنوان نخستین گام در جهت پیشگیری از این واقعه آسیب زا باشد.  این پژوهش با هدف  بررسی عوامل زمینه ای و علل موثر بر طلاق از دیدگاه متقاضیان طلاق انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش، مراجعه کنندگان به دو مجتمع قضایی خانواده در شهر تهران و یک مجتمع در شهر یزد بودند. گروه نمونه شامل 314 نفرند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه (فهرست مشکلات زناشویی) محقق ساخته است که شامل اطلاعات جمعیت شناختی و 28 سوال بر اساس مشکلات شایع بین همسران است. روش آماری پژوهش حاضر، استفاده از آماره های توصیفی و دسته بندی عوامل طلاق بر اساس تحلیل عاملی بود. اکثریت متقاضیان طلاق را زنان تشکیل می دهند. بیش از نیمی از افراد، دوره نامزدی نداشته اند؛ بیش از 65 درصد پیش از ازدواج درباره ی همسرشان تحقیق نکرده بودند؛ حدود 30 درصد علیرغم مخالفت والدینشان مبادرت به ازدواج کرده بودند؛ بیش از 55 درصد کمتر از 5 سال زندگی مشترک داشتند و فقط 16 درصد برای حل مشکلاتشان از دیگران کمک خواسته بودند. همچنین به منظور کشف و دسته بندی این دلایل، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که همه دلایل طلاق را می توان در سه عامل پیش از ازدواج، در حین ازدواج، و دوره ی پایانی زندگی مشترک دسته بندی نمود.این سه عامل عبارتند از: اول عامل علاقه به خانواده؛ دوم: عامل رضایت جنسی، دغدغه تکرارازدواج ؛ سوم: ازدواج تحمیلی، مدت ازدواج. می توان گفت که فقدان آگاهی های مناسب از ازدواج و نیز عدم مهارت کافی در تنظیم روابط زناشویی منجر به ایجاد مشکلات جدی و شرایط نامساعد زندگی می گردد. نتایج این پژوهش می تواند با توجه به مهمترین دلایل طلاق، راهکارهایی را برای تدوین برنامه های آموزشی برای همه زوج ها مخصوصا زوج های جوان فراهم نماید.