بررسی کهن الگوی وصلت مینوی در قرآن کریم

نقدکهن الگویی یکی از رویکردهای مهم در بررسی آثار ادبی مختلف از جمله متن ادبی قرآن کریم است که بر شالوده یافته های تاریخی، مطالعات تطبیقی ادیان، انسان شناسی فرهنگی و روان شناسی بوجود آمده و بیشترین تاثیرات را از نظریات یونگ درباره ناخودآگاه جمعی و کهن الگوها پذیرفته است. ما در این پژوهش، با این رویکرد، به بررسی انگاره ازدواج مقدس، که حاصل پیوند کهن الگوی مام زمین و پدر آسمان است؛ در متن قرآن کریم می پردازیم.
فرضیه این انگاره، نتیجه فرافکنی محتویات ناخودآگاه جمعی آدمیان در اجرام طبیعی همانند آسمان و زمین است که جفت یکدیگر تلقی شده و صاحب نقش هایی شده اند که در فرهنگ و ادب جهان، از جمله باورهای فرهنگی مردمان عصر نزول قرآن کریم نیز نمود دارند. قرآن کریم با توجه به لسان قوم معرفی کردن خویش(ابراهیم/4)، به بازتاب این انگاره پرداخته و از آن برای القای پیام هدایت خویش بهره برده است. برهمین اساس ما در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش ها هستیم: دیرینه انگاره ازدواج مقدس در میان مردمان بین النهرین و اقوام سامی چیست؟ نحوه بازنمایی و تجلی این انگاره در آیات الهی چگونه است؟ این بن مایه در القای پیام هدایت الهی چه کارکردهایی را ایفا می کند؟
مطابق یافته های این پژوهش، به نظر می رسد که قرآن کریم با رویکردی ایجابی به این انگاره، از مزایای کهن الگویی آن بهره برده و با کارکردی تعلیمی از آن، اولا به اصلاح خودآگاه مخاطبان پیرامون معرفی هویت الله و تثبیت جایگاه او در هستی پرداخته است. ثانیا با نفوذ در ناخودآگاه آدمیان، پیدایش هستی را حاصل وحدت نمادین این اضداد یعنی کهن الگوی مام زمین و پدرآسمان معرفی کرده است. برهمین اساس از منظر قرآن کریم، درک این وحدت نمادین اضداد، پلی است برای تعالی به سمت الله و آغاز زایش و شکوفایی.