بررسی وضعیت خشک سالی در استان خراسان‏‏جنوبی توسط شاخص درصد بارش نرمال (PNPI) و شاخص روش استانداردسازی (Z)

خشک سالی از جمله بلایای طبیعی است که نسبت به سایر پدیده‏ های طبیعی در یک بازه زمانی طولانی اتفاق می‏افتد که به صورت متناوب جوامع بشری را از طریق اثرات منفی بر روی منابع آب و کشاورزی و به دنبال آن اقتصاد را دچار مشکل می‏سازد. لذا در مطالعات خشک سالی گام اساسی، انتخاب شاخصی مناسب برای هر منطقه است که بتوان بر اساس آن میزان شدت، تداوم و بزرگی خشک سالی را در یک منطقه ارزیابی کرد. هدف اصلی این تحقیق انتخاب شاخص مناسب برای پایش خشک سالی منطقه، طبقه بندی و تعیین درجات شدت خشک سالی و ترسالی و شناسایی نواحی مستعد خشک سالی استان خراسان جنوبی جهت برنامه‏ریزی و مدیریت بهتر در زمینه خشک سالی می‏باشد. در این تحقیق وضعیت خشک سالی استان خراسان‏‏جنوبی، با استفاده از شاخص خشک سالی هواشناسی درصد بارش نرمال (PNPI) و شاخص روش استاندارد سازی (Z) مورد ارزیابی قرار می‏گیرد. از آنجائیکه اکثر ایستگاه ها دارای آمار طولانی مدت (30 سال) نیستند، بدین منظور از داده‏های بارندگی ایستگاه‏ های موجود با دوره آماری 24 سال (2014-1990) استفاده شد و مقادیر شدت خشک سالی با استفاده از شاخص‏های موردنظر برای هر ایستگاه با استفاده از نرم افزار Matlab محاسبه گردید سپس بر اساس جداول مربوط به هر شاخص درجات شدت خشک سالی و ترسالی مشخص گردید. نتایج شاخص PNPI نشان داد که در ایستگاه‏های مورد مطالعه، ایستگاه‏ های خور بیرجند با 5 ماه، ایستگاه های بشرویه، قاین و فردوس با 4 ماه و ایستگاه‏های بیرجند و نهبندان با 3 ماه دارای دوره بسیار مرطوب بوده‏اند. خشک سالی اکثر ایستگاه ها در محدوده خشکی متوسط تا رطوبت متوسط بوده است. بیشترین مقدار Z (ترسالی84/1) مربوط به ایستگاه نهبندان در ماه مارس و اکثر ایستگاه ها در ماه ها ژوئن، جولای، آگوست، سپتامبر و اکتبر دارای خشکی متوسط هستند. خشک سالی اکثر ایستگاه‏ ها با این دو روش در محدوده خشکی متوسط تا مرطوب متوسط بوده است. نتایج حاصل از ارزیابی فرضیه وقوع خشک سالی بسیار شدید است که در سال وقوع کمینه بارندگی اتفاق افتاده است و در این مطالعه شاخص PNPI شاخص مناسب‏تری برای منطقه ارزیابی می شود.