تبیین مدل منزلت مکانی و بررسی ابعاد مختلف آن

انسان ها در تعامل با مکان های مختلف شهری به عنوان محیطی پاسخگو به نیازها و فعالیت هایشان به آن ها معنا می بخشند و در سطحی بالاتر، بخشی از منزلت خویش را در ارتباط با این مکان ها تعریف کرده و به آن ها دلبسته می گردند. مفهوم منزلت مکانی، به عنوان یکی از ابعاد رابطه انسان و مکان کمتر مورد توجه معماران، چکیده  انسان ها در تعامل با مکان های مختلف شهری به عنوان محیطی پاسخگو به نیازها و فعالیت هایشان به آنها معنا می بخشند و در سطحی بالاتر، بخشی از منزلت خویش را در ارتباط با این مکان ها تعریف کرده و به آنها دل بسته می گردند. مفهوم منزلت مکانی، به عنوان یکی از ابعاد رابطه انسان و مکان کمتر موردتوجه معماران، طراحان و برنامه ریزان شهری قرارگرفته است.در این راستا، تبیین الگوی منزلت مکانی و فرایند شکل گیری روابط مردم-مکان و مولفه های موثر در جهت ایجاد، تقویت و ارزش گذاری این پیوندها به عنوان گامی اساسی در دست یابی به هدف اصلی تدوین معیارهای منزلت مکانی ضروری خواهد بود. این پژوهش با هدف اصلی تبیین و شناخت عوامل موثر بر طبقه بندی منزلت مکانی موردبررسی قرارگرفته است.  این مقاله در پی آن است تا بر مبنای روش نظریه داده بنیاد، بر پایه مرور متون و اسناد مرتبط با این حوزه، ضمن ارایه تعریف منزلت مکانی، به بررسی ابعاد مختلف آن، از طریق سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی بپردازد.
یافته ها: پس از تبیین مفهوم منزلت مکانی، بالغ بر 70 نظریه از طراحان مدل های شهری، موردمطالعه و شاخص های منزلت بخش مکان های شهری حاصل و با مدل مفهومی مشترک ادبیات تحقیق مورد مقایسه و استخراج قرار گرفتند و تعداد 428 کد، 150 مفهوم و 14 مقوله حاصل گردید.  درنتیجه مدل منزلت مکانی بابیان 14 مقوله در 4 بعد عملکردی، ادراکی، کالبدی-محیطی و اجتماعی شناسایی و در نهایت به صورت چارچوبی مفهومی و استراتژیک ارایه می گردد.