تصحیح و تحریفات ذوقی، خوانشی فعال (بررسی تحریفات بلاغی نساخان)

این تحقیق تلاش می کند تحریفات متون ادبی را از دید بلاغی و بر اساس روش شناسی معطوف به دریافت خواننده مورد بررسی قرار دهد. از همین روی با توجه به نسخه بدلهایی که احتمال دستکاری نساخان در آنها وجود دارد به مقایسه بلاغی متن اصلی و تغییرات انجام گرفته، پرداخته است. تلاش برای بازسازی نیت مولف توسط مصحح، تعامل متن با ذوق جامعه یا فرد (امتزاج افقها)، باز یا بسته بودن متن ادبی و تمایل به تکوین و تکمیل خلاهای زبانی و معنایی از جمله مهمترین عوامل دخیل در این تغییرات است. مهمترین جنبه های مثبت این تغییرات و تحریفات، ایجاد تناسبات آوایی و موسیقایی، آراستن آن به صنایع بدیعی و بلاغی، تناسب بیشتر میان واژگان، فراگیر ساختن معنای شعر، به روزرسانی متن بر حسب میل و زبان عصر و رهایی آن از مهجور بودن است تا جایی که گاهی متن تغییر یافته نساخان نسبت به متن اصلی رواج و شهرت بیشتری یافته و از حیث بلاغی به تعالی بیشتری رسیده است.