رویکردهای قرآن شناسان معاصر به اسباب نزول

دانش اسباب نزول از کهن ترین مباحث علوم قرآنی و مرتبط با فهم قرآن است. در دوره معاصر علی رغم تداوم آرای گذشتگان نزد قرآن شناسان کلاسیک، در قریب به تمام مباحث این علم تغییر و تحولاتی مشاهده می شود. مطالعه حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی رویکردهای قرآن شناسان و تحول دیدگاه های آنها در این حوزه می پردازد. بررسی انجام شده نشان می دهد که تداوم دیدگاه گذشتگان در دوره معاصر نتیجه عواملی همچون گرایش به تفسیر بر پایه روایات و احیانا گرایش به تقلید از شیوه تفسیری گذشتگان است. تغییر و تحولات مذکور نیز عمدتا برخاسته از تحول دیدگاه ها در باب ماهیت متن قرآنی، میزان تعامل متن قرآنی با واقعیت، رویکرد نقادانه نسبت به روایات، اعتقاد به ضرورت بازنگری دقیق دیدگاه های گذشتگان و بررسی همه جانبه میراث دینی است. به نظر می رسد که دوران معاصر، عصر توسعه بحثها درباره سبب نزول بوده، و شکل گیری دیدگاه های متعدد را در پی داشته است؛ خواه دیدگاه هایی مانند بی نیازی تفسیر از اسباب نزول، و عدم ضرورت وقوع سبب و نزول آیه در تعریف سبب نزول که از دید غالب مفسران معتبر به شمار نیامده اند و در این مطالعه به تفصیل نقدهایشان هم ذکر خواهد شد، و خواه دیدگاه های متعدد دیگری که مقبول مفسران مسلمان افتاده اند.