بررسی تمثیل و روایت در تفسیر منظوم قرآن صفی علیشاه

تمثیل یکی از صور خیال و از انواع تشبیه محسوب می شود که مشبه در آن، معمولا محسوس است و از این طریق می توان مفاهیم انتزاعی را به تصویر کشید. تمثیل در تفسیر منظوم صفی علیشاه نیز جایگاه والایی دارد و از آن برای تفسیر مباحث عرفانی استفاده کرده است. نگارنده در این پژوهش تمثیل های موجود در تفسیر منظوم را از منظر انواع تمثیل (بر حسب کوتاهی و بلندی، روایی و غیر روایی بودن و ابزارها و عناصر به کار رفته در آن ها) مورد بررسی قرار داده و به بررسی عناصر روایی تمثیل های روایی پرداخته است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که در این تفسیر، شکل های مختلف تمثیل چون تشبیه تمثیلی، اسلوب معادله، فابل و پارابل به کار گرفته شده است و از این میان، «تشبیه تمثیلی» بیشترین کاربرد را دارد. از نظر فشردگی و گستردگی نیز تمثیل ها به دو بخش تمثیل های کوتاه و تمثیل های بلند تقسیم می شوند. هم چنین مفسر از ابزارهای مختلفی چون عناصر طبییعت، حیوانات، اشیاء و انسان ها در ساخت تمثیل های خود بهره برده است.