پیوندهای فرهنگی خراسان با جنوب شرق ایران و آسیای میانه غربی در دوره ی مفرغ جدید مطالعه ی موردی:ظرف نقره ای محوطه ی شهرک فیروزه نیشابور

روابط بین فرهنگی دوره ی مفرغ، موضوعی است که با آنالیز و مطالعه ی دست ساخته ها در رویکردی تطبیقی قابل درک است. حوزه ی فرهنگی خراسان به واسطه ی قرارگیری در مسیر ارتباطی شرق به غرب، اهمیت ویژه ای را داراست؛ هر چند که به دلیل عدم مطالعات «منطقه ی سفید باستان شناسی» نام گرفته است. در سال های اخیر به واسطه پژوهش های جدید ابعاد کوچکی از اهمیت این حوزه آشکار شده به درک چرایی فرهنگ همجوار کمک قابل توجهی نموده است. بین بوم های فرهنگی خراسان، نیشابور اهمیت ویژه ای دارد؛ چرا که موقعیت مکانی آن نیز سبب گسترش ویژه ی جوامع انسانی در دوره ی مفرغ گشته است. در این راستا بنیان پژوهشی این نوشتار بر نماد شناسی، تفسیر و مطالعه ی تطبیقی دست ساخته ی نقره ای است که از محوطه ی شهرک فیروز ه ی دشت نیشابور در سال 1387 ش. به دست آمده است. بررسی منشا فرهنگی و شمایل نگاری نقوش موجود بر اثر مذکور، درک فرآیند تجمیع نقوش مربوط به نظام های فرهنگی متعدد در یک منطقه و برروی یک اثر و ارزیابی جایگاه این نقوش از مهم ترین پرسش های پژوهش حاضر است. در پاسخی کلی به  پرسش ها می توان گفت ک  این اثر کالایی شان زا است که شمایل نگاری آن نشان از برهم کنش خراسان با مهم ترین کانون های فرهنگی مجاور خود در دوره ی مفرغ آسیای جنوب غربی ازجمله فرهنگ کرمان در جنوب شرق و بلخ-مرو در آسیای میانه دارد. در این پژوهش نیز تلاش می شود با رویکرد شمایل نگاری نقوش اثر مورد مطالعه، جایگاه هنری و اساطیری این نقوش ابتدا بیان و سپس منشا این نقوش در فرهنگ های همجوار خراسان و دلیل تجمیع این نقوش به صورت یک اثر ترکیبی برروی ظرف نقره ای محوطه ی شهرک فیروزه مورد ارزیابی قرار گیرد. به نظر می رسد برخی از نقوش مورد مطالعه ، نماد مشترک فرهنگ های مذکور محسوب شده و به احتمال، طی یک فرآیند ایدئولوژیک فراگیر، در شمایل نگاری اثر شهرک فیروزه ی نیشابور نقش شده است.