ساختار روایی دیدگاه و لحن در رمان همسایه ها بر اساس نظریه ژرار ژنت

زاویه دید و لحن در رمان همسایه ها از احمد محمود رویکردی متنوع دارد، اگر چه لحن غالب صمیمی و دوستانه است. ژرار ژنت روایت‏شناس مطرح ساختار‏گرا، طرح جامعی برای بررسی متون روایی پیشنهاد داده و سه وجه از سخن روایی؛ یعنی زمان، وجه (حالت) و لحن را در بررسی روایت مطرح کرده است. این جستار چگونگی شگردهای فراخوان دو عنصر دیدگاه و لحن را در رمان همسایه ها براساس نظریه ژرار ژنت با روشی تطبیقی- تحلیلی بررسی و رویکردهای روایی نویسنده را برای فراخوان دو عنصر دیدگاه و لحن تحلیل و تبیین کرده است، بنابراین، دستاورد پژوهش نشان می دهد که عنصر دیدگاه در این رمان تحت تاثیر کانون های گوناگون روایت شکل گرفته است و کانون روایت در این رمان، ترکیبی از سه نوع بدون شعاع کانونی، شعاع کانونی درونی و شعاع کانونی بیرونی است. لحن روایت نیز در خدمت جهت گیری بیان راوی در برابر شخصیت های رمان و جهت گیری شخصیت ها در برابر هم است که نویسنده از این منظر، لحن های متفاوت، اما متناسب با فضای رمان و موضع شخصیت ها آفریده است. هم چنین رمان همسایه ها از منظر لحن روایی در بعد مکانی، روایتی درون داستانی است و هر سه نوع روایت پسازمانی، پیشازمانی و هم زمانی را در بعد زمانی دارد.