بازدارندگی فرهنگ ارجاء از نشر حدیث غدیر با تکیه بر خبری از ابوحنیفه

غدیر محوری ‎ترین موضوع اختلافی شیعه و سنی است، که پیوسته در رد و اثبات یا تفسیر و تاویل محتوایی آن آثاری تدوین ‎شده است. مناظره‎ گونه برخی کوفیان با ابوحنیفه درباره غدیر از شمار آن گفتگوهاست، که نخستین بار ابن عقده(م334ق) نقل و سپس مفید(م413ق) بازگو کرده است. این نوشتار با پیوند به دیگر دانش ‎ها با رویکردی علمی تحلیلی، سخن ابوحنیفه را درباره غدیر بررسی توصیفی-تحلیلی کرده و به مسایلی مانند راویان خبر، محتوای حدیث و تناسب‎‎سنجی زمانی با جریان‎های فکری جامعه پرداخته است. یافته این آمایش با صرف نظر از ایرادهای سندی، آن‎ است که پس از قتل عثمان، که جامعه به شدت برافروخته بود، مرجئه‎ی نخستین با تکیه بر پذیرش دو خلیفه نخست، در برابر مواضع دو خلیفه بعدی سکوت کرد و ابوحنیفه براساس ارجاء‎گرایی نقل حدیث غدیر را عامل گسترش دشمنی‎ گروه ‎ها تحلیل ‎کرده و نشر آن را به صلاح جامعه آن روز ندانست.