بررسی تاثیر عوامل محیطی (ارتفاع و خاک) بر کمیت و کیفیت اسانس کاسنی وحشی (Cichorium intybus) (مطالعه موردی: لزور -فیروزکوه)

تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر عوامل محیطی (ارتفاع و خاک) بر کمیت و کیفیت اسانس کاسنی وحشی در منطقه لزور از توابع شهرستان فیروزکوه صورت گرفت. نمونه ها از اندام های هوایی، ریشه و خاک در مرحله گل دهی کامل، از سه دامنه ارتفاعی 2400-2700، 2700-3000 و 3000-3300 متر جمع آوری شدند. در آزمایشگاه مقدار 100 گرم از اندام هوایی و ریشه گیاه خشک شده و اسانس گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر انجام و سپس اسانس به دست آمده به منظور شناسایی ترکیبات به دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تزریق گردید. نتایج تحقیق نشان داد بازده اسانس اندام هوایی در ارتفاعات 2400-2700، 2700-3000 و 3000-3300 متری به ترتیب 39/0، 58/0 و 50/0 درصد می باشد. اصلی ترین ترکیب های اسانس در اندام هوایی و ریشه بتاپینن، سیسکادین 4-ان 7 ال، سیسابینن هیدرات، ایودسما، هیومیولن اپوکساید 2 و الفا بیسابولول می باشند. بازده اسانس ریشه در سه طبقه ارتفاعی 2400-2700، 2700-3000 و 3000-3300 متری به ترتیب 68/0، 74/0 و 71/0 درصد می باشد. رابطه خصوصیات شیمیایی خاک و بازده اسانس در هر دو بخش ریشه و اندام هوایی نشان داد که بین بازده اسانس و خصوصیات خاک، به جز pH و EC همبستگی مثبت وجود دارد. در صورتی که هدف، برداشت درصد بالایی از اسانس کاسنی باشد، جمع آوری آن در ارتفاع 3000-2700 متری پیشنهاد می شود.