ارتباط غنا، یکنواختی و واگرائی کارکردی با کارکرد اکوسیستمی در مراتع استپی سرد مرجن بروجن

حفاظت موثر از خدمات و کارکردهای اکوسیستم، وابسته به تنوع زیستی است. به دلیل گسترگی و چندوجهی بودن تنوع زیستی، در تحقیق حاضر از روش‎های مختلف ارزیابی تنوع زیستی (شاخص‎های تنوع گونه‏ای و تنوع کارکردی) برای ارزیابی رابطه بین تنوع زیستی و کارکرد اکوسیستم در مراتع استپی سرد بروجن در چهارمحال و بختیاری استفاده شد. به همین دلیل، ارتباط شاخص‏های مختلف تنوع گونه‏ای (غنا، یکنواختی، تنوع شانون و سیمپسون) و تنوع کارکرد تک ویژگی (میانگین وزنی جامعه) و چندویژگی (غنای کارکرد، یکنواختی کارکرد، واگرائی کارکرد، شاخص رائو) با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی در قالب دو فرضیه نسبت زی توده (اثر انتخاب) و تکمیلی آشیان‎های اکولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه شاخص‏های تنوع گونه‏ای و تنوع کارکرد، علاوه بر فراوانی گونه‏های گیاهی، ویژگی‏های کارکردی موثر بر تولید زی توده روزمینی (شاخص های سطح، سطح ویژه، نیتروژن، فسفر، مقدار کلروفیل و محتوای خشک و وزن خشک همگی مربوط به برگ، ارتفاع و میانگین قطر تاج گیاه) با استفاده از 63 کوادرات 2×2 مترمربعی در سال 1395 اندازه گیری شد. ارتباط بین شاخص‎های مختلف تنوع زیستی و زی توده روزمینی با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیونی بررسی شد. نتایج نشان داد که شاخص‎های تنوع غنای گونه‏ای (R2=0/67)، شانون (R2=0/63) و سیمپسون (R2=0/49) ارتباط معنی‎دار و مثبتی با زی توده روزمینی داشتند. واگرایی کارکردی (R2=0/38) و غنای کارکردی (R2=0/33) نیز ارتباط معنی‏دار منفی و مثبتی با زی توده روزمینی داشتند. اکثر شاخص‎های تنوع کارکرد مبتنی بر یک ویژگی (میانگین وزنی فسفر برگ، نیتروژن برگ، سطح برگ، وزن خشک برگ، طول برگ، محتوای خشک برگ و ارتفاع گیاه) دارای ارتباط منفی با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی بودند. نتایج رگرسیون چندگانه خطی نشان داد که شاخص‎های تنوع گونه، تنوع کارکرد تک ویژگی و تنوع کارکرد چند ویژگی به ترتیب 67، 55 و 52 درصد از تغییرات کل کارکرد اکوسیستم را توجیه نمودند. از این رو، جنبه‏های مختلف تنوع زیستی دارای ارتباط معنی‎داری با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی هستند و برای حفاظت پایدار از خدمات و کارکردهای اکوسیستم، حفاظت از تنوع زیستی اهمیت بالایی دارد. همچنین در این منطقه، ارتباط تنوع زیستی و زی توده روزمینی، در قالب فرضیه استفاده تکمیلی آشیان اکولوژیک قابل تفسیر است که بیان می‎دارد که افزایش تنوع گیاهی موجب استفاده از همه قسمت‎های آشیان‏های اکولوژیک شده و در نتیجه آن رقابت بین گیاهان برای کسب منابع کاهش و کارکرد اکوسیستم به حداکثر خواهد رسید.