تحلیل گفتمان عناصر زیبایی شناسی برخی از اشعار بدرشاکر السیاب با رویکرد هنجارگریزی نحوی - بلاغی

هنجارگریزی نحوی از جمله شگردهایی است که در برجسته سازی یک متن ادبی دخیل است؛ چرا که برگرفته از عدم پایبندی شاعر به برخی قواعد صرفی یا نحوی کلام است که از روی قصد برای اهداف و غایاتی صورت می گیرد. بهره مندی از این فرایند به آفرینش زیبایی سخن می انجامد به گونه ای که سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می گردد. شاعران معاصر در تلاش اند تا با به کارگیری این تکنیک در اشعار خود به نوعی حسی تازه و شگرف در مخاطب ایجاد کرده و در برهم زدن نظم معمول اشیاء، آن ها را به گونه ای جدید و تازه به مخاطب بنمایانند. از این رهگذر شاعر نوگرای عراق، بدرشاکر سیاب، که شعر معاصر عربی بخش عمده ای از وجودخود را مرهون نبوغ ادبی او می داند به غنا و توسعه زبان شعری خود پرداخته، تامل مخاطب را درشعر خود برانگیخته است. وی به تاثیر از فرهنگ و ادبیات غربی و نگاه  ناقد به میراث شعر عربی، گام های موثر در زبان شعری برداشته است. این پژوهش درصدد آن است با ارائه نمونه هایی از کارکردهای هنجارگریزی نحوی و بلاغی، مخاطب را به هدف اصلی شاعر و بازنمایی لایه های پنهان آثارش سوق دهد تا از این رهگذر شگردهای نحوی او در جهت غریبه سازی و ممتاز نمودن اشعارش بدست آید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تقدیم و تاخیر هدفمند، حذف و کاربرد جدید حروف ، عطف و عدم عطف و استفاده از کلمات دورازذهن وقدیمی از پربسامدترین نمونه های هنجارگریزی نحوی و بلاغی دراشعار بدر شاکر سیاب به شمار می آیند و دیگرکارکردهای نحوی درجایگاه های بعدی قرار می گیرند. از این رو سیاب با بهره گیری از چنین شگردهایی سیمای متمایز به سبک شعری خود بخشیده و موجبات تازگی شکل بیان و افزایش دشواری فهم و گستردگی زمان ادراک حسی خواننده را فراهم آورده است.