بررسی اثر متغیرهای اجتماعی-اقتصادی بر مصرف دخانیات در خانوارهای شهری ایران

برای اتخاذ بهترین راهکارهای کاهش مصرف دخانیات، لازم است عوامل موثر بر مصرف آن شناسایی گردد. از جمله ی این عوامل، متغیرهای اجتماعی-اقتصادی است؛ تحقیق حاضر به بررسی تاثیر ویژگی های خانوار و شاخص های توسعه ای محل زندگی بر احتمال مصرف دخانیات در خانوارهای شهری ایران پرداخت. تحقیق حاضر در سال 1396 در دانشگاه تربیت مدرس به انجام رسید.

روش های مورد استفاده در تحقیق حاضر، روش دومرحله ای هکمن و روش پانل بود و داده های لازم از اطلاعات هزینه و درآمد خانوارهای ایران طی دوره ی 1393-1383، بانک مرکزی و سال نامه های آماری استخراج شد.

نتایج برآورد مدل دومرحله ای هکمن نشان داد که اندازه ی خانوار ارتباط مستقیمی با مصرف دخانیات و تحصیلات سرپرست خانوار و تملک منزل مسکونی ارتباط معکوسی با مصرف آن در خانوار دارد. همچنین، در خانوارهایی که جنسیت سرپرست مرد است، اقدام به مصرف دخانیات احتمال بیشتری دارد. با افزایش هزینه (درآمد) خانوار نیز احتمال تصمیم به مصرف دخانیات افزایش پیدا می کند.
همچنین، نتایج برآورد مدل پانل نشان داد که افزایش سرانه ی تولید ناخالص داخلی، قیمت کالاها و خدمات مصرفی و نسبت فارغ التحصیلان دانشگاهی به جمعیت اثر کاهشی بر مصرف دخانیات دارد. همچنین افزایش نسبت مددجویان کمیته امداد، رابطه ی مستقیمی با نسبت خانوارهای درگیر مصرف دخانیات دارد.

 اجرای سیاست هایی به منظور بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خانوارها و شاخص های توسعه ای مناطق مختلف کشور، می تواند منجر به کاهش مصرف دخانیات گردد.