اثربخشی برنامه آموزش گروهی مدیریت خشم و تاثیر آن بر پرخاشگری و هراس اجتماعی نوجوانان پسر مقیم در مراکز شبانه روزی بهزیستی : یک مطالعه آمیخته

نوجوانانی که در مراکز شبانه روزی بهزیستی زندگی می کنند به دلیل عدم حمایت خانواده، بیشتر از همسالان خود در معرض آسیبهای روان شناختی قرار دارند. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی برنامه آموزش گروهی مدیریت خشم بر پرخاشگری و اضطراب اجتماعی نوجوانان پسر مقیم مراکز شبانه روزی بهزیستی انجام شد.

این پژوهش از نوع ترکیبی متوالی اکتشافی بود. جامعه پژوهش شامل پسران نوجوان مراکز شبانه روزی جنوب شرق استان تهران در سال 1396 بودند. در مرحله کیفی پژوهش،12 نوجوان به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه نیمه ساختار یافته از آنها به عمل آمد و سپس داده ها براساس تحلیل محتوای کیفی مرسوم بررسی شدند و برنامه مدیریت خشم براساس آن تدوین گردید. در مرحله نیمه آزمایشی،30 نوجوان از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های 15 نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه پرخاشگری باس و پری  و سیاهه اضطراب اجتماعی کانور و همکاران (2000)  استفاده شد. سپس گروه آزمایش در هشت جلسه یک و نیم ساعته مداخله را دریافت کردند. داده ها توسط آزمون تحلیل کووریانس تک متغیره در نرم افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شدند.

نتایج پژوهش، تفاوت معناداری بین نمرات پیش آزمون (02/10 ± 87/58) و پس آزمون پرخاشگری (14/10±07/45) در گروه آزمایش نشان داد(P=0/001) . همچنین، تفاوت معناداری در نمرات اضطراب اجتماعی پیش آزمون (26/15±00/50) و پس آزمون (05/15±87/40) در پسران نوجوان قبل و بعد از آموزش گروهی مدیریت خشم وجود داشت(P=0/001).

مداخله آموزش مدیریت خشم که متناسب با بافت و نوع زندگی نوجوانان پسر مقیم در مرکز طراحی شده بود به کاهش پرخاشگری و اضطراب اجتماعی آنها منجر شد. مشاوران می توانند برای پیشگیری از مشکلات روانشناختی در این گروه از نوجوانان از این مداخله بهره بگیرند.