بررسی رابطه بین استرس گرمایی و سطح برخی از مولفه های خونی کارگران در یک صنعت ریخته گری

یکی از عوامل زیان آور محیط های کاری، استرس گرمایی است که اثرات سوء آن بر سلامتی گزارش شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین استرس گرمایی و سطح برخی از مولفه های خونی کارگران در یک صنعت ریخته گری انجام شد.

 این مطالعه در تیرماه سال 1397 به صورت مورد-شاهدی بر روی 55 مرد شاغل در کارخانه ریخته گری مالیبل سایپا واقع در تهران، ایران انجام گرفت. افراد منتخب شامل 35 نفر از سالن ریخته گری چدن (گروه مواجهه) و 20 نفر از سالن ماشین کاری (گروه شاهد) بودند. ابتدا اطلاعات فردی، سوابق پزشکی و شغلی کلیه افراد با استفاده از پرسشنامه خودتنظیم جمع آوری گردید. از افراد در حین انجام کار5 سی سی نمونه خون به منظور تعیین مولفه های خونی (WBC، RBC، HCT، HGB، MCH، MCHC، MCV، PLT،RDW،PDW ،MPV) گرفته شد. نمونه ها توسط روش  Automated Blood Cell Counting آنالیز شدند. جهت بررسی استرس گرمایی نیز میانگین وزنی -زمانی شاخص دمای ترگویسان (WBGT) برای چهار وظیفه شغلی از گروه مواجهه و دو وظیفه شغلی از گروه شاهد، تعیین گردید. همچنین اندازه گیری تراز صدا و روشنایی نیز در این خصوص انجام شد.

میانگین شاخص WBGT در گروه مورد 32/97 درجه سانتیگراد و در گروه شاهد 22/5 درجه سانتیگراد بود. یافته های آزمایشگاهی نشان داد که در گروه مواجهه تعداد گلبول های سفید کمتر و غلظت هموگلوبین، درصد هماتوکریت، حجم متوسط گلبول قرمز (MCV) و تعداد پلاکت ها نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (P<0.05). اما رابطه معنی داری بین سایر مولفه های خونی و استرس گرمایی مشاهده نشد (P>0.05). نتایج آزمون تی-تست اختلاف معناداری را میان میانگین شدت روشنایی و تراز صدا در دو گروه مواجهه و کنترل را نشان نداد (P>0.05). نتایج ازمون اسپیرمن همبستگی معناداری بین تراز فشار صوت و شدت روشنایی با مولفه های خونی اندازه گیری شده نشان نداد. اما بین میانگین شاخص WBGT و تعداد گلبول های سفید، غلظت هموگلوبین و درصد هماتوکریت همبستگی معناداری مشاهده شد.

میانگین تعداد گلبول های سفید در گروه مواجهه یافته با استرس گرمایی در مقایسه با گروه شاهد کمتر بود و همچنین میانگین غلظت هموگلوبین، درصد هماتوکریت، حجم متوسط گلبول قرمز (MCV) و تعداد پلاکت ها در گروه مواجهه نسبت به گروه شاهد بیشتر تعیین گردید. مواجهه با استرس گرمایی به صورت مزمن می تواند با تاثیر افزایشی بر فاکتورهای هماتولوژیک، میزان غلظت خون را افزایش دهد و سبب افزایش مقاومت عروقی و کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها شود.