بررسی تطبیقی برخی از مفاد گزارش های گزارشگران ویژه شورای حقوق بشر در خصوص وضعیت حقوق بشر در ایران با نظام حقوقی ایران

وضعیت حقوق بشر در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه کمیسیون حقوق بشر و جانشین آن، شورای حقوق بشر قرار گرفت. تاکنون سه گزارشگر ویژه کشوری به اسامی احمد شهید، اسماء جهانگیر و جاوید رحمان از سوی شورای حقوق بشر به عنوان گزارشگر ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران تعیین شده اند که درمجموع هفت دوره گزارش در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به شورای حقوق بشر و مجمع عمومی ارائه کرده اند. فارغ از بحث های سیاسی پیرامون انتصاب گزارشگر ویژه و اذعان به موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در خصوص غیرقابل قبول بودن چنین ماموریتی به دلیل سیاسی و گزینشی بودن چنین اقدامی و مفاد گزارش ها بنابر اتخاذ استانداردهای دوگانه، رویکرد جانب دارانه و عدم رعایت رفتارنامه شورای حقوق بشر، در این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش مهم هستیم که چه نسبتی میان گزارش های گزارشگران ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران با نظام حقوقی ایران وجود دارد. فرضیه مقاله ضمن تطبیق برخی از مفاد گزارش ها با نظام حقوقی ایران بر این اساس استوار است که نسبت موجود چالشی است؛ به این نحو که در برخی موارد شدت چالش به حدی است که نمی توان انتظار انطباق میان گزارش ها با نظام حقوقی ایران را داشت. این موارد با عنوان چالش های متوجه مبانی نظام حقوقی ایران مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. در موارد دیگر چالش های ضعیف تری را شاهد هستیم که این موارد عدم انطباق ناشی از سوء اجرای قانون اساسی یا نقیصه های موجود در برخی قوانین عادی است.