درمان و پیشگیری گزیدگی حشرات و حیوانات موذی از منظر حکیم سید محمد مومن تنکابنی در کتاب تحفه المومنین

تحفه حکیم مومن حدود سه قرن کتاب پزشکان پیشین بوده و در ایران توانسته در برابر قانون ابن سینا، شرح اسباب نفیسی و قرابادین کبیر مورد استفاده اطبا قرار گیرد و هنوز هم نزد پیروان پزشکی سنتی اعتبار زیادی دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی درمان و پیشگیری از گزیدگی حشرات و حیوانات موذی از منظر سید محمد مومن تنکابنی در کتاب تحفه المومنین انجام شد.
 

این پژوهش با روش توصیفی و مطالعه موردی به بررسی بخشی از تشخیص چهارم کتاب تحفه حکیم مومن، از کتاب های طبی و دارویی عصر صفویه، تالیف محمد مومن بن میرزا محمد زمان حسینی تنکابنی دیلمی در خصوص درمان و پیشگیری از گزیدگی حشرات و حیوانات موذی پرداخته است.
 

در کتاب حکیم مومن برای درمان و پیشگیری از گزیدگی حشرات و جانوران موذی؛ پاشویه و جوشانده گل همیشه بهار، عصاره، پوست و گوشت بالنگ و ترنج، تخم بالنگ، سرگین گاو، سرکه، افسنتین، برگ کوبیده بادرنجبویه، ریحان کوهی، روغن با آب لیمو، زرنیخ (سولفور آرسنیک)، نشادر (آمونیوم کلراید) و پیه گاو، نعناع فلفلی با سکنجبین، عصاره برگ شاه توت، مرزه با عسل، ضماد اسفناج خام، ضماد کوبیده پیاز، انجیر با مغز گردوی کوبیده و روغن گاو توصیه شده است.
 

این کتاب از جنبه طبی و گیاهان داروئی بسیار با ارزش است و مطالعه آن برای انجام کارآزمایی بالینی بویژه در درمان و پیشگیری از گزیدگی حشرات و حیوانات موذی پیشنهاد می شود.