بررسی مبانی تاویل با تاکید بر آثار ملاصدرا

تاویل مرتبه ناپیدای تفسیر و مربوط به باطن امور است. اصولا تلقی از تاویل متن، متاثر از هستی شناسی است. توجه به وجود و مراتب آن و نسبت میان انسان، قرآن و هستی در رویکرد به تاویل موثر است. در مقاله پیش رو، مبانی هستی شناختی و زبان شناختی تاویل قرآن واکاوی شده است. از مبانی هستی شناختی تاویل طولی، مراتب عالم و نسبت ظاهر و باطن و تناظر انسان، قرآن و هستی و نیز توجه به عالم خیال را که در انسان به خیال متصل و در عالم به خیال منفصل از آن یاد می شود، می توان نام برد. در مبانی زبان شناختی، مولف محور بودن (فهم مراد و نیت متکلم)، از راه فهم کلام و امکان گسترش زبان عرفی و روح معنا و نیز لایه های طولی حقیقت قرآن قابل طرح است. در پایان، نمونه ای از آیات تاویلی ملاصدرا بیان شده و اینکه در چه مجموعه ای از عناوین تاویل قرار می گیرد، به طور گذرا مطرح شده است. این مقاله بر آن است مبانی تاویلات را با تکیه بر آرای ملاصدرا ارائه دهد تا راه برای درک تاویل در مسلک وی هموارتر گردد.