ارزیابی وضعیت بهره وری و شاخص نسبت عرضه به تقاضای آب در چغندرقند (.Beta vulgaris L) با استفاده از مدل های شبیه سازی رشد در استان خراسان رضوی

با توجه به افزایش سریع جمعیت و نیاز به تولید بیشتر محصولات کشاورزی، توجه به موضوع کم آبی و افزایش بهره وری آب اهمیت بیشتری پیدا کرده است. به این منظور آزمایشی با استفاده از مدل شبیه سازی SUCROS، داده های بلندمدت اقلیمی (1364 تا 1394) و جمع آوری پرسشنامه از کشاورزان، جهت ارزیابی بهره وری آب در نظام های کشت چغندرقند در 10 شهرستان استان خراسان رضوی و ارزیابی نقش مدیریت در بهره وری آب و وقوع تنش خشکی اجرا شد. نتایج شبیه سازی های بلندمدت نشان داد عملکرد واقعی کشاورزان (5/33 تن در هکتار) تنها یک سوم عملکرد قابل دستیابی (3/97 تن در هکتار) چغندرقند در مناطق مورد بررسی بود که 48 درصد از این خلاء عملکرد به دلیل محدودیت آب بود. نتایج نشان داد که بهره وری پایین آب آبیاری (8/1 تا 15/3 کیلوگرم بر مترمکعب) در مناطق مورد بررسی بود. بر اساس نتایج به دست آمده، عدم مدیریت صحیح آبیاری، به رغم مصرف بالای آب در برخی از شهرستان ها باعث کاهش بهره وری مصرف آب و وقوع تنش خشکی در طول فصل رشد گردید. نتایج نشان داد که بین بهره وری آب و شاخص عرضه به تقاضای آب در شهرستان های استان ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، وضعیت این شاخص در طول فصل رشد تحت تاثیر مدیریت آبیاری، دمای هوا (به ویژه در ماه های گرم سال) و ظرفیت نگهداری آب خاک در هر شهرستان متغیر بود. این نتایج نشان دهنده ضرورت رعایت زمان بندی صحیح آبیاری بر اساس نیاز گیاه و ظرفیت نگهداری آب خاک در طول فصول گرم جهت تامین نیاز رطوبتی گیاه چغندرقند است.