ضرورت توجه به صبغه روایی در تصحیح و فهم اشعار خاقانی

اشعار خاقانی مشحون از نکاتی است که به  انواع علوم زمانه او اشاره دارند و وی آنها را در تاروپود شعر خود تنیده است. همین اصل باعث شده است تا دریافت شعر او بدون درک دقایقی که از انواع علوم (طب، نجوم، تاریخ، اسطوره، جغرافیا و...) در شعرش به کاربسته است، محال بنماید. یکی از مبانی مهمی که خاقانی در اشعارش برای فربه کردن فضای شعری بهره جسته است، آیات الهی، احادیث و روایات پیشوایان دینی است. در زمانه خاقانی کودکان در مکاتب، اولین علومی که می آموختند، علوم دینی بود و این خود شامل قرآن و احادیث می شد. بی شک، این آموزه ها در ذهن و زبان این کودکان و در آینده هنری آنان بی تاثیر نبود. کمتر شاعری را می توان یافت که در اثر یا آثار او این مبانی به شکل عیان تبلور روشن نداشته باشد. در شعر خاقانی نیز به طریق اولی و به این دلیل که او مطابق با سبک شعری خود، هر بیت را با تصاویر و مضامینی چون مضامین دینی می آراید، این بازتاب پررنگ است. گاهی بی توجهی کاتبان و ناسخان و بعد تر مصححان دیوان خاقانی باعث شده است که وجوه اصیل شعر او تحریف شود یا به حاشیه رود. در این مجال به تناسب فضای ممهد، به نمونه هایی پرداخته خواهد شد که خاقانی آنها را متناسب با فضای روایی پرداخته است، ولی برخی ناسخان، کاتبان یا مصححان به آن بی توجه بوده اند.