اولویت بندی معیارهای موثر در کاهش پایداری اکوسیستم های زراعی استان آذربایجان غربی با تکنیک دلفی فازی

با توجه به اهمیت امنیت غذایی برای جمعیت رو به رشد کشور و نیاز به پایداری اکوسیستم های زراعی، هدف از تحقیق اولویت بندی شاخص های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی موثر در پایداری تولیدات زراعی می باشد. معیارهای اکولوژیکی با 6 زیرمعیار، اجتماعی با 7 زیرمعیار و اقتصادی با 5 زیرمعیار مورد بررسی قرار گرفتند. داده های مورد نیاز با بهره گیری از نظرات گروهی از اساتید، محققان و کارشناسان ارشد زراعت استان آذربایجان غربی و از طریق تکمیل پرسشنامه در سال 1397 جمع آوری شد. با استفاده از تکنیک دلفی فازی، ارزش وزنی معیارها و زیرمعیارها تعیین شد. نتایج حاکی از آن بود که زیرمعیار محدودیت منابع آبی با وزن نسبی 22/0 و زیرمعیار عدم استفاده از نتایج تحقیقات علمی محققان در بخش کشاورزی توسط کشاورزان با وزن نسبی 25/0 به ترتیب بیشترین اهمیت را در بین معیارهای اکولوژیکی و اجتماعی داشت. در بین معیارهای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی، معیار اقتصادی دارای بیشترین تاثیر در کاهش پایداری تولیدات زراعی استان بود که در این بین زیرمعیار هزینه تولید بالا و درآمد پایین کشاورزان با وزن نسبی 27/0 بیشترین اهمیت را داشت. بنابراین مشکل تولید پایدار در این استان، کمبود آب آبیاری و به تبع آن درآمد پایین کشاورزان است و با توجه به اینکه دسترسی کشاورزان به منابع علمی و نتایج حاصل از تحقیقات محققان مشکل است، بنابراین به نظر می رسد ارائه الگوهای مناسب کشت و استفاده از سیستم های مدرن آبیاری، آیش گذاری زمین ها به منظور ذخیره آب، برگزاری کلاس های ترویجی و آموزشی جهت بهبود کیفیت در مراحل مختلف تولید، برداشت و فرآوری محصولات برای کشاورزان می تواند راه گشا باشد.