نقش سکونتگاه های روستایی در بروز چالش های محیط زیستی اکوسیستم های حساس (مطالعه موردی: دریاچه زریوار مریوان)

فعالیت‎هایی که در رابطه با سکونت، تولید، مصرف، حمل‎ونقل و غیره از سوی روستاییان صورت می‏گیرد در ارتباط تنگاتنگ با محیط زیست و منابع آن ها قرار دارد و به طور مستقیم و غیرمستقیم بر اکوسیستم‎های پیرامون اثر می‎گذارد. این مقاله، با هدف کاربردی و بر مبنای یک پژوهش میدانی تدوین شده است. در این پژوهش، اثر فعالیت‎های انسانی و ارتباط سکونتگاه های روستایی پیرامون دریاچه آب شیرین زریوار در شهرستان مریوان مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش توصیفی، پس از مطالعه های کتابخانه ای، داده های میدانی با ابزار مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شده است، که ترکیبی از روش های کمی و کیفی را در بر می گیرد. برای تحلیل داده ها از آزمون‏های آماری T تک نمونه، ANOVA و مدل تصمیم گیری چندمعیاره ELECTRE و نرم‎افزارهای ArcGIS و SPSS استفاده شده است. تحلیل داده ها ، نشان دهنده رابطه ناپایدار فعالیت‎های انسانی در نه روستای پیرامون دریاچه با اکوسیستم دریاچه است به گونه‎ای که آلودگی‎های محیط‎زیستی زیادی وارد دریاچه می شود که سبب تغییر در ساختار و کارکرد اکوسیستم دریاچه شده است. بر حسب طبقه ها ارزیابی شاخص های توسعه پایدار با استفاده از مدل الکتره، بعد اقتصادی با امتیاز 07845/0 در طبقه اول از نظر اهمیت قرار دارد و بیشترین اثرگذاری را بر روی دریاچه داشته است. نتایج آزمون T نشان می دهد بیشترین میانگین به میزان 9321/12 به بعد اقتصادی اختصاص یافته است. ابعاد اکولوژیکی و فیزیکی- کالبدی در طبقه های بعدی قرار دارند. نتایج نشان داد، از جمله پی‎آمدهای روابط ناپایدار سکونتگاه‎ های روستایی با اکوسیستم دریاچه زریوار می‎توان به تغییر و تبدیل پوشش اراضی، گسترش نی‎زارها، کاهش و مرگ آبزیان، مسموم شدن پرندگان و کاهش کمیت و کیفیت آب دریاچه، کاهش کارکردهای اجتماعی و محیطی اکوسیستم و در نهایت، اثرگذاری بر تخریب و ناپایداری آن اشاره کرد.