اثر تزریق ویتامین C و مس بر تولید و ترکیب شیر و نمره وضعیت بدنی گاوهای دوره انتقال تحت تنش حرارتی

دوره انتقال به سه هفته قبل تا سه هفته بعداز زایش گفته می شود و یک مرحله فیزیولوژیکی پرتنش در گاوهای شیری می باشد. کاهش مصرف خوراک و تعادل منفی انرژی به طور بالقوه باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش بروز ناهنجاری های متابولیکی و بیماری های عفونی مانند ورم پستان در گاوهای دوره انتقال می شود. دمای بالای هوا در فصل تابستان احتمال بروز تنش حرارتی را افزایش می دهد که با کاهش مصرف خوراک و تغییر در واکنش های متابولیکی باعث کاهش تولید شیر در گاوهای شیری همراه است. استفاده از برخی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند به کاهش آثار منفی دوره انتقال و تنش حرارتی در گاوهای شیری کمک کند. از جمله این مواد مغذی می توان مس و ویتامین C را نام برد. لذا هدف از این آزمایش بررسی اثر تزریق ویتامین C و مس بر تولید و ترکیب شیر، نمره وضعیت بدنی، مصرف ماده خشک و سلول های خونی گاوهای دوره انتقال در فصل تابستان بود.

در این پژوهش از 20 راس گاو هلشتاین شکم دوم (میانگین وزن 51 ± 18/603 کیلوگرم) و 20 راس گاو شکم سوم و بالاتر (میانگین وزن 53 ± 05/669 کیلوگرم) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل 2×2 انجام شد. زمان آزمایش از 40 روز قبل از زمان مورد انتظار زایش تا 90 روز پس از زایش بود. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (تزریق 7 میلی لیتر سرم فیزیولوژیک 9/0 درصد)، ویتامین C (تزریق 25 میلی گرم محلول ویتامین C به ازای هرکیلوگرم وزن زنده)، مس (تزریق 75 میلی گرم مس برای هر راس در روز) و مس- ویتامین C (تزریق همزمان 25 میلی گرم ویتامین C به ازای هر کیلوگرم وزن زنده و 75 میلی گرم مس برای هر راس در روز) بودند. تزریق محلول ها در روزهای 40 و 20 قبل از زمان مورد انتظار زایش، روز زایش و 20 روز پس از زایش انجام شد. حداکثر شاخص حرارت - رطوبت در زمان اجرای آزمایش دارای دامنه ای از 27/68 تا 20/78 بود. تغییرات نمره وضعیت بدنی، مصرف ماده خشک در روز زایش، تولید و ترکیب شیر و شمارش سلول های خونی بررسی شد.

نمره وضعیت بدنی، مصرف ماده خشک در روز زایش، تولید و ترکیب شیر در روزهای 7، 30، 60 و 90 پس از زایش و شمارش تفریقی سلول های خونی به غیر از نوتروفیل ها تحت تاثیر تزریق همزمان ویتامین C و مس قرار نگرفت. تعداد نوتروفیل ها در روز 20 قبل از زایش تحت تاثیر تزریق ویتامین C قرار نگرفت. در صورتی که تزریق ویتامین C باعث افزایش تعداد نوتروفیل های خون گاوها در روز زایش و روز 10، 20 و 30 پس از زایش شد (05/0P<). تزریق محلول مس در مقایسه با عدم تزریق آن باعث تمایل به تغییرات کمتری در نمره وضعیت بدنی گاوها از روز زایش تا 30 روز پس از آن شد (06/0= P). تعداد سلول های قرمز خون در روز زایش در گاوهای دریافت کننده محلول تزریقی مس در مقایسه با عدم دریافت آن بالاتر بود (05/0P<).

به طور کلی، اگر چه تزریق جداگانه مس و ویتامین C باعث تغییراتی در تعداد برخی از سلول های خونی گاوها شد اما تزریق همزمان ویتامین C و مس در گاوهای دوره انتقال تحت تنش حرارتی بر تولید و ترکیب شیر آنها در 90 روز اول دوره شیردهی اثر قابل توجهی نداشت.