گزارش مقدماتی فصل اول کاوش نجات بخشی در محوطه ی «حاجی خان» فامنین-استان همدان معبد و نیایشگاهی نویافته از دوره ی مادها

با توجه به احداث پتروشیمی ابن سینای فامنین در استان همدان، محوطه ی باستانی حاجی خان در بخش میانی آن قرار گرفته بود. به دلیل اهمیت احداث پروژه و هم چنین قرار گرفتن محوطه ی باستانی در بخش میانی آن ضروری بود تا پژوهش های باستان شناختی در آن انجام گیرد؛ بنابراین برنامه ی پژوهشی فصل اول کاوش نجات بخشی در محوطه ی حاجی خان در زمستان 1395 و بهار 1396 انجام گرفت. محوطه ی باستانی حاجی خان در فاصله ی 2 کیلومتری روستای زرقان قرار دارد و دیوارهای پتروشیمی ابن سینای فامنین آن را محصور کرده اند و در فاصله ی 17 کیلومتری از شهر فامنین در استان همدان واقع گردیده است. اهداف اصلی این پژوهش ارائه ی نتایج کاوش و بحث در مورد کاربری و گاهنگاری است. پژوهش حاضر دارای رویکرد توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به روش میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است. انجام کاوش در این محوطه منجر به شناسایی معبد و نیایشگاهی از دوره ی مادها گردید. این سازه ی خشتی دارای نقشه ی کاملا چلیپایی است که با نقشه ای از پیش طراحی شده، 7 فضای معماری را دربر گرفته است که از طریق درگاهی و ورودی ها به همدیگر متصل می شوند. از مهم ترین اجزاء و عناصر معماری یافت شده از این معبد می توان به سکوی آتشدان مطبق، دیوارک جداکننده و سکوهای خشتی گرداگرد فضاهای شماره ی یک و دو اشاره کرد. در این معبد طاقچه های تزیینی، اثر انگشتان سازندگان معبد برروی تمام سطوح دیواره ها و خشت ها، پوشش کاهگل و اندود سفید رنگ برروی آن شناسایی شده است. معبد مادی نویافته حاجی خان از نظر عناصر و اجزاء معماری و یافته های سفالی قابل مقایسه با سایر محوطه های دوره ی ماد و آهن III از جمله: تپه نوشیجان، گونسپان تپه، تپه یلفان، موش تپه، باباجان تپه و گودین تپه است.