شکایت از رای مدنی در خلال مهلت طریقه شکایت دیگر و مقوله اسقاط حق شکایت

ممکن است شخصی حق داشته باشد از یک رای به چند طریق شکایت کند. این طرق شکایت عادی و فوق‏العاده طی اصولی در کنار یا به دنبال هم هستند. اسقاط این حق شکایت بر اساس اصول شناخته‏شده دادرسی میسر است. اما، درباره نحوه و هنگامه اسقاط و برخورد آن با صلاحیت و اختیار توصیف دادگاه مرجوع‏الیه در تفسیر قوانین نزد دکترین و رویه دادگاه‏ها اختلاف‏هایی وجود دارد. برخی آن را ضمنا قابل اسقاط می‏دانند، برخی شعب فقط به اسقاط صریح ترتیب اثر می‏دهند، و بعضی شعب دیوان عالی کشور نیز هیچ یک را قابل پذیرش نمی‏دانند. در این پژوهش بحث‏ها و استدلال‏های دکترین و رویه قضایی تحلیل می‏شود. به باور نگارنده حق شکایت از رای حقی از حقوق شخصی آیینی و قابل اسقاط است. اما، به منظور اجتناب از بروز ابهام در اعمال آیین دادرسی، اسقاط الزاما باید صریح باشد و اعمال یک طریقه شکایت در مهلت طریقه شکایت دیگر اسقاط ضمنی حق آن طریقه نیست. تحلیل رابطه میان انواع طرق شکایت از رای در تبیین مواضع دادگاه‏ها و رسیدن به نظریه مقبول که با ماهیت دادرسی مدنی هم سو باشد اهمیت دارد.