تعیین مطلوبیت زیستگاه خرس قهوه ای (Ursus arctos syriacus) با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در پارک ملی گلستان

تغییرات کاربری اراضی در سال های اخیر منجر به تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه های طبیعی و درنتیجه کاهش تنوع زیستی جهانی گردیده است. در این میان، پستانداران بزرگ جثه بیش از سایر گونه ها به دلیل فعالیت های انسانی در معرض خطر انقراض قرارگرفته اند. نیاز غذایی گوشت خواران موجب افزایش تعارضات میان این گونه ها و انسان و درنتیجه آسیب پذیری آن ها در سال های اخیر شده است. جمعیت خرس قهوه ای به عنوان گونه چتر در کشور، به علت تخریب زیستگاه و شکار غیرمجاز کاهش چشمگیری داشته است. مدل های ارزیابی زیستگاه، محدوده توزیع گونه ها و زیستگاه هایشان را پیش بینی می کنند و می توانند به عنوان ابزاری مناسب برای اهداف حفاظتی و مدیریتی مورد استفاده قرار بگیرد. جهت ارزیابی زیستگاه خرس قهوه ای، از روش تجزیه وتحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در محیط نرم افزار Biomapper استفاده شده است. از نقاط حضور گونه به عنوان متغیر وابسته و از 10 متغیر محیطی به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. نقشه مطلوبیت زیستگاه به دست آمده نشان می دهد که زیستگاه مطلوب در ارتفاع 1400 متری از سطح دریا، شیب های بالاتر از 20 درصد، تمامی جهت های جغرافیایی و در مناطقی با پوشش گیاهی درختچه ای شامل درختچه های سیب وحشی، گلابی وحشی و تمشک واقع شده است. بر اساس نتایج حاصل از میزان حاشیه گرایی این جانور تمایل به زندگی در زیستگاه های مرکزی دارد. همچنین، فاکتور تحمل گرایی نشان می دهد که خرس قهوه ای یک گونه غیرمتخصص در محدوده منابع زیستگاهی خود است. بر اساس مقادیر تخصص گرایی مهم ترین عوامل موثر در آشیان بوم شناختی گونه مورد مطالعه فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و فاصله از پاسگاه محیط بانی است.