شناسایی گونه هاگونه های آسپرژیلوس مولد توکسین در برنج های خوزستان و مایکوتوکسین های موجود در غلات وارداتی

غلات به واسطه داشتن میزان زیادی کربوهیدرات و رطوبت کافی محیط مناسبی برای رشد قارچ های توکسین زا هستند. با توجه به سرطان زایی و جهش زا بودن مایکوتوکسین ها، جلوگیری از ورود آنها به زنجیره غذایی امری ضروری است. بنابراین مطالعه حاضر به منظور تعیین میزان و نوع آلودگی غلات وارداتی و برنج تولیدی استان خوزستان انجام شد.

50 نمونه برنج تولید خوزستان در آبان ماه 94 به صورت دردسترس از شالیکاران جمع آوری شد. شناسایی آسپرژیلوس ها براساس معیارهای تشخیصی و نیز روش PCR، انجام شد. در ادامه میزان و نوع آفلاتوکسین نمونه های برنج و مایکوتوکسین های نمونه های غلات وارداتی (زمستان 94 تا پاییز 95) به روشHPLC مورد بررسی قرارگرفت.

براساس آزمون one sample t-test و مقایسه میانگین مایکوتوکسین های آلوده کننده غلات در فصل های مختلف با حد استاندارد ملی، میزان مایکوتوکسین ها در جو و گندم درحد استاندارد بود، اما 4/8% نمونه ذرت، آلودگی بیش از حدمجاز (ppb5) بهAFB1 نشان دادند. بررسی آفلاتوکسین ها در برنج نیز حاکی از آلودگی در حد مجاز 16 نمونه به آفلاتوکسین B1 بود. آسپرژیلوس فلاووس با حضور 1/42 درصدی، آلاینده اصلی و گونه غالب (%1/42) جدا شده از برنج بود.

آسپرژیلوس فلاووس مهم ترین عامل تولید کننده آفلاتوکسین B1 در برنج های داخلی است. بررسی غلات وارداتی نیز آمار بالایی از رشد قارچ ها و تولید متابولیت های ثانویه را نشان داد که احتمالا به خاطر مناسب نبودن شرایط نگهداری، دما و رطوبت بالا باشد. از این رو پیشنهاد می گردد ابزارهای نظارتی درکنترل مراحل فرآوری و ذخیره سازی برنج و غلات تقویت شود.