بررسی رفتار مکانیکی ماسه بادی تحت تاثیر استفاده از خاک پوش های ملاس و لیکور سیاه

یکی از چالش های اصلی مدیرت تخریب سرزمین در مناطق خشک و بیابانی ایران، تثبیت ماسه های روان و کنترل گرد و غبار است، به طوری که استفاده از انواع خاک پوش ها به خصوص خاک پوش های سازگار با محیط زیست، یکی از روش هایی است که به منظور تثبیت ماسه های روان به کار می رود. هدف از این تحقیق، بررسی امکان استفاده از پسماندهایی مانند لیکور سیاه و ملاس به عنوان خاک پوش جهت تثبیت ماسه های روان می باشد. به منظور آماده سازی بستر تیمارها در محیط آزمایشگاهی از ماسه های بادی بیابان ریگ بلند کاشان استفاده گردید. برای انجام آزمایش ها از سینی های فلزی با ابعاد 2×30×100 سانتی متر و جهت پاشش تیمارهای ملاس، لیکور سیاه و شاهد به صورت یک لایه و دولایه از پیستوله 5/2 لیتری استفاده گردید و تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. به منظور ارزیابی کارایی این مواد مقاومت فروروی، مقاومت برشی در حالت اشباع و خشک و نفوذپذیری نسبت به آب اندازه گیری شد و داده ها با نرم افزار آماری مناسب مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش به صورت آزمایشگاهی نشان داده است که میزان مقاومت فروروی خاک پوش های ملاس و لیکور سیاه دولایه به ترتیب 8/9 و 8/7 کیلو نیوتن بر مترمربع است. این دو نوع خاک پوش اختلاف معنی داری با یکدیگر و نیز با تیمار شاهد (آب) دارند. بیشترین مقاومت فروروی و برشی مربوط به تیمار ملاس است به گونه ای که مقاومت فروروی را 8/9 برابر و مقاومت برشی را 14 برابر نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت نفوذ در خاک پوش لیکور یک لایه در مقایسه با خاک پوش ملاس و شاهد (آب)، دارای اختلاف معنی داری است درحالی که با افزایش ضخامت، سرعت نفوذ کاهش یافته است. بیشترین سرعت نفوذ مربوط به تیمار لیکور یک لایه است به گونه ای که سرعت نفوذ را 4/0 برابر نسبت به شاهد افزایش داد. مالچ ملاس به دلیل داشتن مقاومت فروروی و برشی و نفوذپذیری مناسب بهترین نوع مالچ تشخیص داده شده است. ازآنجاکه مواد به کار برده شده در این تحقیق از نوع مواد طبیعی و آلی می باشد و از سوی دیگر از مزیت های زیست محیطی، سهولت استفاده و در دسترس بودن منابع برخوردار است، باوجوداین به منظور بهینه نمودن شرایط اجرایی، نیازمند آزمایش های بیشتر در مقیاس آزمایشگاهی و صحرایی است.