پیشینه نشانه سازمان بهداشت جهانی و سلامت در اساطیر با تاکید بر آثار تمدن جیرفت

در آرم سازمان بهداشت جهانی و سلامت، غالبا از نماد یک مار استفاده شده است. در این نماد، گویا ماران در حال پاسبانی از آن جام یا ریختن زهر شفابخش خود در اندرون آن هستند. فراگیری این اسطوره، موجب شده بود که چندصد سال مار را به عنوان جانوری که اکسیر شفادهی در خود دارد، یکی از منابع داروسازی بشمارند و داروسازان و پزشکان سنتی از آن بهره گیرند. تا قبل از اکتشافات تمدن های باستانی شرقی در طی چند سده گذشته، گمان می رفت نمادهای نقوش یافت شده در این مناطق، کهن ترین ماخذ نماد فعلی هستند و حتی حکایت یونانی را وام دار میانرودان می دانستند، پس از پرده برداری طبیعت از چهره تمدن جیرفت، با نقوشی رو به رو شدیم که مقدم بر نمونه های یونانی و میانرودانی بودند.هدف این پژوهش، از یکسو شناسایی بنیاد نشانه به کاررفته در نمایه سازمان های بهداشت جهانی و پزشکی و از سویی دیگر، شناخت خاستگاه صورت بندی و پیشینه اساطیری و باستانی صورت فلکی مار و مارافسای است. بررسی ها با روش توصیفی تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخانه ای، نشان می دهد؛ این نماد نه تنها در یونان باستان، بلکه در میانرودان، در کتاب مقدس و ایران باستان، نمادی آشنا بوده و از آن در متون ادبی، علمی و آثار هنری استفاده می شده و با صورت فلکی مار و مارافسای هم ارتباط داشته است. با مطالعه نقوش به دست آمده از تمدن جیرفت و تطبیق آن ها با دیگر نقوش میانرودانی و یونانی و متون مربوطه، مشخص می گردد که نماد مورد نظر ریشه در این تمدن داشته و افسانه مرتبط با آنکه مار را با ستارگان پیوند داده است، برای جیرفتیان باستان آشنا بوده است و در اساطیر خود بدان اشاره می کرده اند.