تحلیل آثار و پیامدهای اجتماعی- امنیتی خشک سالی با تاکید بر استان های شرقی

پدیده های طبیعی همچون سیل، زلزله، طوفان، خشک سالی و... به دلیل اثرات و پیامدهای منفی و خسارت باری که بر زندگی و حیات بشری دارند، تحت عنوان «مخاطرات طبیعی» نامیده می شوند. یکی از پدیده های طبیعی که برخی از مناطق جهان و جوامع انسانی مانند ایران همواره نسبت به آن دغدغه داشتند، خشک سالی و تداوم آن است. درواقع خشک سالی، برخلاف سیل و زلزله اول اینکه دارای گستره عملکرد وسیع است و در مرحله دوم بسیار خزنده و طولانی مدت است و به طور مستقیم حیات جوامع انسانی و توسعه و رفاه ملت ها را مورد تهدید قرار می دهد. نتایج پژوهش ها نیز نشان می دهد در بین مخاطرات طبیعی، درمجموع، خشک سالی بیشترین میزان آسیب را به همراه دارد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای درصدد پاسخ به این سوال است که خشک سالی چه پیامدهایی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و امنیتی به همراه دارد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد خشک سالی در نیمه شرقی کشور به ویژه استان های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان که به دلیل شرایط نامساعد زیستی دارای شرایط شکننده ای هستند، دارای پیامدهای متعدد اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی است. مهم ترین این پیامدهای منفی شامل از بین رفتن مزارع و مراتع و محدودیت شدید تولید محصولات کشاورزی و دامی، از بین رفتن تنها منبع درآمد قابل اتکا روستاییان، بیکاری، تشدید فقر و محرومیت، تشدید بزهکاری و ناهنجاری های اجتماعی، تشدید درگیری و نزاع محلی و منطقه ای، مهاجرت اجباری روستا- شهری، ایجاد حفره های امنیتی، بیابان زایی، خشک شدن بستر رودها و دریاچه ها، طوفان شن و ریزگردها و تخریب زیست بوم ها و از بین رفتن حیات جانوری و... است. همچنین به نظر می رسد تغییر اقلیم نیز در تداوم خشک سالی در سال های آتی در برخی مناطق ایران نقش موثری داشته باشد.