اثربخشی مداخلات آموزشی مبتنی بر مدل مراقبت مشارکتی بر سطح شاخص های آزمایشگاهی در بیماران نارسایی مزمن کلیه تحت درمان با همودیالیز

ارزیابی میزان پیروی از رژیم غذایی و دارویی در بیماران نارسایی مزمن پیشرفته تحت درمان با همودیالیزی یک ضرورت جدی است، به طوری که عینی ترین روش برای اندازه گیری میزان پیروی از رژیم درمانی، غذایی و داروی در این بیماران ارزیابی شاخص های آزمایشگاهی است. هدف از این مطالعه اثربخشی آموزش مبتنی بر مدل مراقبت مشارکتی بر سطح شاخص های آزمایشگاهی در بیماران مزمن پیشرفته کلیه تحت درمان با همودیالیز بوده است.

در یک مطالعه کارآزمایی بالینی با حجم نمونه 66 بیمار نارسایی مزمن کلیه تحت درمان با همودیالیز که ابتدا بر اساس معیارهای ورود به مطالعه به صورت شماری انتخاب و سپس به روش random allocation rule در دو گروه 33 نفره مداخله و کنترل قرار گرفتند . در گروه مداخله محتوای آموزشی در هشت جلسه بر اساس چهار مرحله مدل مراقبت مشارکتی (انگیزش، آماده سازی، درگیر سازی و ارزشیابی) اجرا شد و به مدت سه ماه مداخلات اعمال شده پیگیری گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، چک لیست شاخص های آزمایشگاهی بود که در بدو مطالعه و سه ماه بعد از مداخله در هر دو گروه تکمیل گردید . داده توسط نرم افزار spss ورژن 17 و آزمون های توصیفی و تحلیلی آماری چون آزمون های تی زوجی، تی مستقل، کای اسکویر و آزمون دقیق فیشر و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تحلیل قرار گرفت.

میانگین و انحراف معیار شاخص آزمایشگاهی کلسیم بعد از مداخله به ترتیب در گروه مداخله 765/0±01/9 و در گروه کنترل 893/0±16/8 میلی گرم در دسی لیتر بوده، تی مستقل با 001/0 P= تفاوت معنی دار بوده و همچنین سطح فسفر بعد از مداخله در گروه مداخله 52/0±31/4 و در گروه کنترل 37/3±83/5 میلی گرم در دسی لیتر بوده که تی مستقل با 015/0P= بین دو گروه تفاوت معنی دار بوده گرچه در ارتباط با میانگین شاخص پتاسیم و BUN، بین دو گروه تفاوت معنی دار آماری وجود نداشته است.

ارتقا سطح شاخص های آزمایشگاهی در بیماران تحت درمان با همدیالیز بعد از مداخلات آموزشی مبتنی بر مدل مشارکتی بیانگر بهبود تبعیت از درمان در این بیماران بوده که باید در فرایند مراقبت های آموزشی و حمایتی در این بیماران موردتوجه قرار گیرد.