شناخت مهمترین عوامل موثر فیزیوگرافی، توپوگرافی و خاکی بر تنوع گیاهی (مطالعه موردی: مراتع کوهستانی نمین، اردبیل)

اطلاع از تنوع گونه ای گیاهی و ارتباط آن با عوامل محیطی، از مقدمات ضروری در عملیات احیای مرتع و اولویت حفاظت و حمایت از تنوع گونه ای رویشگاه هاست. بدین منظور، مراتع کوهستانی نمین، انتخاب و به روش تصادفی سیستماتیک در زیرحوزه ها، اقدام به برداشت داده های پوشش گیاهی شد. با ثبت ویژگی های فیزیوگرافی و توپوگرافی و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، رابطه بین تنوع گیاهی و خصوصیات زیرحوزه ها، بررسی شد. بدین منظور برای بررسی ارتباط تنوع گونه ای با ویژگی های محیطی، با توجه به طول گرادیان محاسبه شده، از روش آنالیزافزونگی (RDA) به عنوان روش خطی استفاده شد. بر مبنای نتایج، ویژگی های فیزیوگرافی و توپوگرافی، بر غنای گونه ای و خصوصیات شیمیایی خاک و بر مقدار یکنواختی و تنوع گونه ای زیرحوزه ها، بیشترین تاثیر را داشت و میزان 64/89 درصد از تغییرات را تبیین می کرد. در مجموع؛ مقدار شیب، کربن آلی و هدایت الکتریکی خاک، از مهمترین عوامل موثر بر افزایش مقادیر شاخص های تنوع گونه ای و پارامترهای طول، مساحت و جهت زیرحوزه، از مهمترین عوامل موثر بر کاهش شاخص های مذکور بود. لذا در شرایطی که هدف مدیریت، افزایش تنوع گونه ای باشد، بایستی مکان هایی که از نظر خصوصیات شیمیایی خاک (ماده آلی و به تبع آن کربن آلی) در معرض خطر هستند، در اولویت قرار گیرند و اگر هدف مدیریت، افزایش ساختار پوشش گیاهی و افزایش درصد حفاظت گیاهی از فرسایش پاشمانی باشد، در این صورت بایستی مکان هایی که در جهات جنوبی واقع هستند و دارای شیب تند می باشند، در اولویت قرار گیرند. ضمن اینکه انجام عملیات احیای مرتع، در زیرحوزه های با مساحت بزرگتر، به واسطه پایین بودن غنای گونه ای، در اولویت می باشد و زیرحوزه های کوچکتر، به واسطه دارا بودن غنای بالا، باید در اولویت حفاظت و حمایت، قرار گیرند.