بررسی اثر ترامادول بر بافت بیضه و هورمون های انسولین و تستوسترون در موش های سالم و دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

ترامادول از دسته داروهای مسکن مخدر یا اپویید های مصنوعی بوده و دارویی ضعیف تر از مورفین و قوی تر از بروفن و استامینوفن می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات ترامادول بر بافت بیضه در موش های سالم و دیابتی شده با استرپتوزوتوسین انجام شد.

این مطالعه تجربی در سال 1397 در دانشگاه آزاد واحد دامغان انجام شد. در این مطالعه 60 سر موش صحرایی رت نر نژاد ویستار به 6 گروه (کنترل، شاهد، تجربی 1 و 2 تجربی 3 و 4) تقسیم شدند. گروه کنترل همزمان با دیابتی شدن سایر گروه ها به منظور حفظ تعادل بدن، بافرسیترات به صورت درون صفاقی با توجه به وزن دریافت کردند. گروه (شاهد) دیابتی، از طریق تزریق درون صفاقی استرپتوزوتوسین با دوز 55 میلی گرم بر کیلوگرم دیابتی شده، گروه تجربی 1، 2، 3 و 4 پس از 2 ماه دیابتی شدن، به مدت 5 هفته ترامادول را به روش گاواژ دریافت کردند. در ابتدای هفته پنجم از نمونه ها خون گیری به عمل آمد و فاکتور های بیوشیمیایی و هورمونی خون و همچنین مقاطع بیضه ها مورد ارزیابی ماکروسکوپی و هسیتولوژیک قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آنالیز واریانس یک طرفه و پس آزمون توکی انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.

در گروه شاهد (دیابتی) کاهش معنی داری در سلول های اسپرماتوگونی (03/0=p)، سرتولی (032/0=p) و اسپرماتید (022/0=p) نسبت به گروه کنترل و گروه های تجربی 1 و 2 مشاهده شد. همچنین در گروه های تجربی 1 و 2 کاهش معنی داری در سلول های اسپرماتید (051/0=p) نسبت به گروه کنترل مشاهده شد و در گروه های تجربی 3 و 4 نیز نسبت به سایر گروه ها کاهش معنی داری در سلول های سرتولی (02/0=p) مشاهده گردید. همچنین در گروه شاهد در میزان انسولین (001/0=p) و تستوسترون (001/0=p) کاهش معنی دار نسبت به سایر گروه ها مشاهده شد. در گروه تجربی 1 و 2 به دلیل مصرف ترامادول، میزان هورمون تستوسترون (041/0=p) کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل داشت و در گروه های تجربی 3 و 4 نیز میزان هورمون تستوسترون (01/0=p) کاهش معنی داری نسبت به گروه به شاهد داشت و تغییر معنی داری در میزان هورمون انسولین در گروه های تجربی مشاهده نشد.

مصرف روزانه خوراکی 35 روزه ترامادول در موش های سالم و دیابتی با دوز های مشخص باعث بر هم زدن تعادل هورمون تستوسترون خون شده و فرآیند اسپرماتوژنز را کاهش می دهد؛ به طوری که هرچه دوز دارو افزایش یافت، آسیب بافتی و هورمونی نیز افزایش یافت.