مطالعه معنای خصوصیات مسکن بر اساس گسترش مدل ابزار- غایت

تحقیقات اخیر در حوزه مطالعات مسکن با تلفیق مدل های اقتصادی، منجر به ایجاد روش های جدید مطالعه خصوصیات مسکن گردیده است. نقطه قوت این پژوهش ها، کاربرد آن در بازنگری سطوح مختلف برنامه ریزی مسکن است. یکی از ارکان مهم برنامه ریزی مسکن، مطالعه مسکن با توجه به اطلاعات مستند و قابل اطمینان است، که با توجه به آنها بتوان به طراحی در حوزه مسکن و محیط های مسکونی پرداخت. ضرورت از انجام این پژوهش، تدوین چارچوبی است که به وسیله آنها بتوان نیازها و اولویت های افراد در انتخاب مسکن را پیش بینی نمود و نتایج آن در برنامه های مسکن دخیل نمود. با توجه به ماهیت اکتشافی مسئله مطالعات معنای خصوصیات مسکن، روش تحقیق این مقاله به صورت کیفی و بر پایه استدلال منطقی خواهد بود. مدل ابزار-غایت که تاکنون در حوزه بازاریابی کاربرد داشته است، با استفاده از تحقیقات دهه اخیر، در مطالعات مسکن استفاده و گسترش داده شده است. مدل ابزار-غایت مدلی است که تلاش می کند که گزینه های انتخابی افراد را با ارزش های اساسی و اهداف آنها نسبت دهد. ارزش ها نقش مهمی در هدایت الگوهای انتخاب شده دارند. ایده اصلی در مدل ابزار- غایت این است که افراد گزینه ای را انتخاب می کنند که پیامد مطلوبی داشته و پیامدهای نامطلوب را به حداقل برساند. در این مدل ارتباط بین ارزش ها و خصوصیات غیر مستقیم است، که این ارتباط از طریق پیامدها حاصل می شود. برای بیان تحقق پذیری چارچوب پیشنهادی این تحقیق، کاربرد این روش در یک تحقیق نمونه موردی در محیط مسکن، صورت گرفته است، تا روند تبیین گزاره ها و نمودار سلسله پیامد-معنی خصوصیات قابل فهم باشد. نتایج بررسی نمونه موردی نشان داد که عوامل معنایی تاثیرگذار بر محیط مسکن در دو سطح قابل جمع بندی است. سطح اول عوامل معنایی، از «ارزش ها و روش زندگی جمعی و کلان» همچون؛ «جایگاه اجتماعی، محرمیت، هویت، خویشاوندی، امنیت و معیشت» نشات می گیرند و سطح دوم عوامل ذهنی سازنده محیط های زندگی هستند که از «رویدادهای رفتاری خرد» همچون «تامین خصوصیات کالبدی مناسب رویدادهای رفتاری»، «تسهیل روابط فضایی قرارگاه های رفتار»، «انتظام زمانی مناسب رویدادهای رفتاری»، و «تامین شرایط مطلوب اقلیمی رویدادهای رفتاری» اثر می پذیرند. آنچه که این تحقیق به آن می پردازد، نیاز به رویکردهای نوین در حوزه مطالعات مسکن با استفاده از مدل ابزار-غایت است، که بیان می نماید، که چگونه می توان فرآیند استفاده از مدل ابزار-غایت را در تحقیقات مسکن، بهینه نمود.