انسجام واژگانی در اشعار فارسی شهریار

مقاله حاضر به بررسی انسجام واژگانی در اشعار فارسی شهریار می پردازد. انسجام به مناسبات و روابط معنایی میان عناصر یک متن اشاره دارد و با آنها تعبیر برخی از عناصر متن ممکن می گردد. هلیدی و حسن، انسجام را به دو گروه اصلی دستوری و واژگانی تقسیم کرده اند. در این پژوهش سعی داریم تا ابزارهای چندگانه ایجاد انسجام واژگانی از دیدگاه هلیدی و حسن(1976) در اشعار فارسی شهریار را بررسی کنیم. انسجام واژگانی مبتنی بر رابطه ای است که واحدهای واژگانی زبان به لحاظ محتوای معنایی شان با یکدیگر دارند و متن به واسطه این روند می تواند شکل بگیرد و به دو دسته کلی باهمایی و تکرارتقسیم می شود. در این پژوهش تمامی موارد انسجام واژگانی، شناسایی و ارایه شده اند. تکرار با 43درصد وقوع در جایگاه اول و دارای بیشترین بسامد، با هم آیی با19، تضاد معنایی با 10، هم معنایی با 8 و جزء و کل با 4 درصد به ترتیب در این تحقیق بسامد داشتند. با بررسی اشعار فارسی شهریار دریافتیم که دیوان اشعار فارسی وی در حوزه انسجام واژگانی از انسجام مطلوبی برخوردار است.