تاثیر تمرینات توانبخشی مبتنی بر ورزش بر متغیرهای بیومکانیکی عروق کرونر بیماران آترواسکلروتیک: بررسی مروری سیستماتیک

اختلال بالینی بیماری عروق کرونری قلب عمدتا در نتیجه آترواسکلروز شریان های کرونری ایجاد می شود. فرآیند آترواسکلروز نوعی پاسخ التهابی به آسیب اندوتلیال دیواره شریان است. فاکتورهای بیومکانیکی و آسیب های همودینامیکی از عوامل اصلی آسیب بافت اندوتلیال می باشد. گسترش آترواسکلروز سبب خرابی و گاها از دست دادن مهلک عملکرد قلب خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر، مروری سیستماتیک بر مطالعات انجام شده جهت بررسی اثر تمرینات توانبخشی ورزشی بر متغیرهای بیومکانیکی عروق کرونر بیماران آترواسکلروتیک بود.

در تحقیق حاضر با جستجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی معتبر شامل ScienceDirect، Elsevier، PubMed، Springer، SID و Magiran به دو زبان انگلیسی و فارسی با جستجوی کلمات توانبخشی ورزشی، بیومکانیک، آترواسکلروز و عروق کرونر در بازه زمانی 1998 تا 2018 میلادی انجام و بررسی نهایی بر روی 38 مقاله با ارتباط مستقیم انجام شد.

مروری بر نتایج یافته های قبلی، موید آن است که در اثر بروز آترواسکروز شریان، ساختار دیواره عروق و ماهیت اجزای تشکیل دهنده آن تغییر یافته و سخت و ضخیم می گردد. ضمن اینکه با گسترش آترواسکروز شریان، جریان خون از حالت یکنواخت به جریان تلاطمی تغییر وضعیت می دهد. نیروهای مکانیکی وارده بر دیواره عروق شامل استرس های برشی جریان خون بر لومن رگ و استرس های پیرامونی ناشی از فشار خون با پیشرفت جراحات آترواسکلروز تغییر الگو داده و بر شدت بیماری خواهند افزود. مطالعات نشان داده که اثرات توانبخشی ورزشی بر بیماران آترواسکلروتیک شامل تغییرات مورفولوژیکی خواهد بود که منجر به بهبود جریان خون می گردد. افزایش سطوح استرس برشی ناشی از تمرین منجر به کاهش مقاومت عروق و افزایش پرفوژن بافتی، کاهش سختی عروق، افزایش ظرفیت اتساع پذیری عروق، افزایش قطر لومن شریان، جلوگیری از گسترش پلاک آترواسکلروتیک و بهبود آنژیوژنز و آرتریوژنز می شود. توانبخشی ورزشی موجب کاهش ناتوانی، کاهش نیاز به رویه های مداخله ای، بهبود ریسک فاکتورهای قلبی-عروقی، بهبود پیدایش عروق جدید میوکارد، کاهش مرگ ومیر و بهبود کیفیت زندگی می گردد. ضمنا تمرینات ورزشی ترکیبی (هوازی-مقاومتی) بر تمرینات هوازی یا تمرینات مقاومتی به تنهایی برتری دارد.

به نظر می رسد تمرینات توانبخشی ورزشی ضمن جلوگیری از گسترش آترواسکلروز و محافظت در مقابل وقایع قلبی-عروقی عمده، موجب بهبود تمامی متغیرهای بیومکانیکی عروق کرونری قلب گردیده و بیماران در وضعیت نسبتا پایدار به سر می برند. ضمنا تمامی مطالعات بر این موضوع اتفاق نظر دارند که انجام تمرینات بایستی به طور منظم و ترجیحا در طول هفته با شدت بالای متوسط و به صورت ترکیبی اجرا گردد.