تاریخ مندی تعریف فقهی «دامیه» و «متلاحمه» با تکیه بر علم پزشکی

فقیهان امامیه، «دامیه» را جراحتی دانسته اند که به مقدار اندک، گوشت را پاره می کند؛ درحالی که «متلاحمه» را به پارگی عمیق گوشت توصیف کرده اند. بر این پایه، علی رغم یکسانی بستر تحقق دو جراحت فوق، فزونی عمق متلاحمه نسبت به دامیه، وجه تمایز آن ها محسوب می شود. این تمایز، در بند «ب» و «پ» ماده ی 709 قانون مجازات اسلامی نیز، به رسمیت شناخته شده است. وانگهی، آنچه موجب تصریح فقیهان بر دخالت عنصر «پارگی گوشت» در تعریف دامیه شده، تلقی تاریخ مند آنان از آناتومی موضع تحقق آن بوده است؛ زیرا ایشان لازمه ی خون ریزی را که مفاد اصلی اصطلاح دامیه است، پارگی گوشت می دانستند و از این زاویه، به موضوعیت داشتن آن در تعریف پیش گفته پایبند شده اند. این چگونگی درحالی رخ داده که امروزه به مدد علم آناتومی ثابت شده برای تحقق خون ریزی، ضرورتی به پارگی گوشت یا بافت عضلانی نیست و این امر می تواند صرفا، با شکافته شدن لایه های درم و هیپودرم پوست نیز تحقق یابد. چنین داده ای فرضیه ی تاریخ مندی تعاریف فقهی این دو جراحت را تقویت می کند. در این نوشتار، با توصیف و تحلیل داده های حاصل از مطالعه ی کتابخانه ای، این فرضیه به اثبات می رسد و در نهایت، تعاریف ارایه شده ی فقها از دامیه و متلاحمه، از پیرایه های تاریخ مند موجود در آن ها، پیراسته می شود.