ارزیابی کارایی حشره کش های مختلف در کاهش خسارت کرم قوزه خوار گلرنگ، Helicoverpa armigera

کرم قوزه خوار گلرنگ، Helicoverpa armigera Hub، از مهم ترین آفات گلرنگ، Carthamus tinctorius L، در ایران است که لاروهای آن با تغذیه از برگ و قوزه گلرنگ هر ساله سبب خسارت اقتصادی به این محصول می شود. به منظور مقایسه کارایی حشره کش های رایج با حشره کش های جدید برای کنترل کرم قوزه خوار گلرنگ، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار در شهرستان های آباده، زرقان و سپیدان استان فارس در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 6 حشره کش ایندوکساکاربEC 15%)، Bt) شرکت فن آوری زیستی مهر آسیا (EC 3.6%)، پروفنفوس (EC 40%)، تیودیکارب (DF 80%)، کلرفلوآزورون (EC 5%)، لوفنورون (EC 5%) و یک تیمار شاهد بدون سمپاشی بودند. عملیات سمپاشی زمانی انجام شد که اکثر تخم ها تفریخ و لاروهای جوان شروع به تغذیه کرده بودند. نمونه برداری ها یک روز قبل و 3، 7 و 14 روز بعد از اعمال تیمارها با شمارش تعداد لارو زنده آفت انجام شد. نمونه برداری از 10 بوته چهار خط میانی هر کرت به طور تصادفی انجام، و تعداد لاروهای زنده روی این بوته ها شمارش شدند. درصد تاثیر حشره کش ها با استفاده از فرمول هندرسون - تیلتون محاسبه و تجزیه واریانس داده ها، با استفاده از نرم افزارSAS 9.1 انجام شد. میانگین درصد تاثیر آفت کش های مورد بررسی در شهرستان های آباده، زرقان و سپیدان نشان داد که پروفنفوس، به ترتیب با میانگین درصد کارایی 87/87، 52/72، 97/57 و تیودیکارب با میانگین کارایی 16/86، 33/75 و 63/55 درصد در رده نخست قرار داشت. ترکیب (Bt(23/82، 93/59، 70/33 درصد ایندوکساکارب (20/73، 10/51، 90/38 درصد)، کلرفلوآزورون (50/73، 26/43، 60/32 درصد) و لوفنورون (40/66، 10/33، 66/29 درصد) به ترتیب در گروه های بعدی قرار گرفتند. بنابراین حشره کش های پروفنفوس و تیودیکارب بیشترین تاثیر را روی کرم قوزه خوار گلرنگ داشتند و در نتیجه هر دو آن ها برای کنترل قوزه خوار گلرنگ توصیه می شود.