برآورد شدت بیماری ناشی از ویروس وای سیب زمینی بر اساس وقوع بیماری در مزارع توتون استان گلستان

ویروس وای سیب زمینی (Potato virus Y, PVY)، گونه تیپ جنس Potyvirusاز تیره Potyviridae، از جمله ویروس های مخرب توتون در دنیا می باشد. به منظور تعیین رابطه کمی بین میزان وقوع و شدت بیماری ناشی از PVY در پنج رقم رایج مورد کشت در مزارع توتون استان گلستان، طی فصل زراعی 1396، تعداد 15 مزرعه توتون در سه شهرستان گرگان، علی آباد و مینودشت انتخاب و در فواصل زمانی 15 روزه مورد بازدید قرار گرفت. در هر مزرعه 50 بوته انتخاب و شاخص های وقوع و شدت بیماری در آنها ارزیابی گردید. به منظور ردیابی ویروس از روش DAS-ELISA با آنتی سرم چند همسانه ای اختصاصی PVY استفاده شد. درصد آلودگی PVY در بین ارقام مختلف توتون متفاوت بوده و بیشینه و کمینه درصد آلودگی به تریتب در ارقام PVH03 (6/33 %) و بارلی (2/6 %) ارزیابی شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل آماری داده ها، بین ارقام توتون در شاخص های مورد ارزیابی تفاوت معنی دار بوده و بیشینه و کمینه میانگین شدت علایم در بوته های آلوده به PVY، به ترتیب در ارقام PVH03 (44/4) و بارلی (82/1) مشاهده شد. همچنین مدل ریشه مربع (در حدود 60 درصد مزارع) با ضریب تبیین متوسط 32/82 درصد و آلومتری (در حدود 30 درصد مزارع) با ضریب تبیین متوسط 90/89 درصد، به عنوان بهترین مدل جهت توصیف روابط بین شاخص های وقوع و شدت بیماری در مزارع توتون انتخاب شدند. ارقام توتون بر اساس تجزیه ی واریانس شیب خط رگرسیون مدل ریشه مربع بین شاخص های وقوع و شدت بیماری در سه گروه: رقم PVH03 با شیب بالا (005/1)، رقم NC100 با شیب متوسط (729/0) و ارقام K326، بارلی و باسما با شیب کم (68/0-6/0) قرار گرفتند.