بررسی عوامل موثر بر استفاده از کلاه ایمنی در بین موتورسواران شهر اردبیل در سال 1398

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، ایران ازجمله کشورهایی است که آمار بالای مرگ ومیر ناشی از تصادفات جاده ای را دارد (به ازای هر 100 هزار وسیله نقلیه 75 نفر فوتی) و در این بین 51 درصد تلفات سوانح رانندگی در ایران مربوط به موتورسواران است. استفاده از کلاه ایمنی می تواند صدمات و مرگ ومیر ناشی از حوادث موتوری را کاهش دهد. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر استفاده از کلاه ایمنی در بین موتورسواران شهر اردبیل انجام شد.

این مطالعه توصیفی مقطعی روی 350 نفر از موتورسواران شهر اردبیل انجام گرفت. نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی انجام شد. ابزار مورد بررسی پرسشنامه مدل مراحل تغییر پروچسکا بود. داده ها با آمارهای توصیفی و تحلیلی (آزمون کای مربع و رگرسیون لجستیک و اوردینال) با استفاده از نسخه 20 نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.

تعداد 44 نفر (12/6%) از کلاه ایمنی استفاده می کردند (طبق مراحل تغییر، در مرحله عمل و حفظ قرار داشتند.) تعداد 249 نفر (71/2%) در مرحله غیرفعال (پیش تفکر و تفکر) قرار داشتند. بین افزایش سن با مراحل تغییر (0/008= p) و وضعیت تاهل با مراحل تغییر (0/04= p) ارتباط معنی داری وجود داشت. تعادل تصمیم گیری با (0/001= p) و (0/097= β) و فرایندهای رفتاری تغییر با (0/001 = p) و (0/041= β) قوی ترین پیش بینی کننده های استفاده از کلاه ایمنی بودند. همچنین موقعیت های منفی عاطفی با (0/019= p)  و (0/096 -= β) به عنوان قوی ترین زیرسازه اغوا و کاهش خودکارآمدی برای استفاده از کلاه ایمنی در بین جمعیت مورد مطالعه بود.

با توجه به نتیجه تحقیق، میزان استفاده از کلاه ایمنی پایین می باشد ولی با توجه به اینکه درصد قابل ملاحظه ایی از جمعیت مورد مطالعه در مرحله آمادگی برای تغییر قرار دارند می توان با اجبار استفاده از کلاه ایمنی از یکطرف و از طرف دیگر با بهبود فرایندهای رفتاری تغییر ازجمله رهاسازی اجتماعی و شایسته سازی متقابل و کنترل محرک این افراد را به مرحله عمل و حفظ (استفاده از کلاه ایمنی) رهنمون کرد.