ارتباط درون مایه با عناصر و شگردهای روایی در رمان وقتی چراغ های زندگی روشن می شوند

درون مایه هر داستان مانند رشته ای است که سایر اجزای آن اثر را به هم می پیوندد. هرچه این ارتباط تنگ تر باشد، آن اثر قوی تر و هنری تر است. رمان وقتی چراغ های زندگی روشن می شوند دومین اثر از سردار ازکان، نویسنده موفق ترک است که به بیش از بیست زبان زنده دنیا ترجمه شده است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی درپی آن است که ارتباط درون مایه و فرم داستانی را بررسی کند. نتایج نشان می دهد که درون مایه «وقتی چون کودکان به معصومیت و پاکی رسیدی، به کتاب و اسرار آفرینش که در درون خود توست، خواهی رسید» به گونه ای هنرمندانه و هماهنگ در عناصر «راوی»، «شخصیت»، «فضا»، «لحن» و «گفت وگو» منعکس شده است. درواقع ازکان توانسته است فرم رمان را در خدمت محتوا و مضمون آن قرار دهد. در این اثر، استفاده بجا از بن مایه هایی که جنبه نمادین دارند، مانند کتاب، سفر، کودک، نور، مرگ و دریا، به القای بهتر درون مایه در ذهن مخاطب کمک کرده و استفاده هوشمندانه از عناصر داستانی در این اثر ادبی باعث اتحاد بین راوی ها و شخصیت ها و درنهایت معنا و مضمون عرفانی رمان شده است.