تحقق منافع ملی از طریق دیپلماسی علمی بر اساس مدلی از تاریخ ایران

تحقق منافع ملی از طریق دیپلماسی علمی بر اساس مدلی از تاریخ ایران علیرضا کریمی [1] داریوش وظیفه [2] چکیده: نهاد آموزش امروزه در سیاست خارجی اغلب کشورهای جهان نقش موثری دارد. ما گواه تاریخی آشکاری در این زمینه داریم که تاکنون کسی از این زاویه بدان نپرداخته است. در قرن 13م/7ق در ایران در عصر حاکمیت ایلخانان در مراکزی نظیر رصدخانه مراغه، مجموعه آموزشی ربع رشیدی و... هزاران استاد و دانشجو از سرتاسر دنیای آن روز مشغول تدریس و تحصیل بودند. اساتید و دانشجویان حاضر در این مراکز از ملیتهای مختلفی نظیر چینی، تبتی، هندی، ایرانی، عرب، اروپایی و آفریقایی بودند. اینها با زبانها و ادیان مختلف در این مراکز بدون تبعیض مشغول فعالیت بودند. این پتانسیل عظیم در بهبود و گسترش روابط ایران با تمام جهان آن روز موثر شده بودند. امروز نیز بسیاری از کشورهای جهان این سیاست را تعقیب می کنند. اکنون نیز مسیولان درجه اول کشور بایستی این تجربه تاریخی را احیا کنند. در دانشگاه های امریکا میلیون ها استاد و دانشجو از سرتاسر دنیا مشغول فعالیت هستند. این مهم علاوه بر اینکه درآمد اقتصادی چشمگیری را عاید این کشور کرده است، باعث افزایش نفوذ و روابط دوستانه این کشور با اکثر کشورهای جهان شده است. اساتید و دانشجویان بین المللی می توانند در توسعه روابط خارجی کشورها و حتی تغییر سیاست خارجی کشورها موثر باشند. ایرانیان بایستی تجربه اجدادشان در هفتصد سال پیش را مجددا تکرار کنند و مشوق تردد گسترده اساتید و دانشجویان از ایران به تمامی نقاط جهان و از آنجاها به ایران گردند. واژگان کلیدی: دیپلماسی، دیپلماسی فرهنگی، منافع ملی، ربع رشیدی، امریکا [1].  دانشیار و عضو هییت علمی، گروه تاریخ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران:نویسنده مسیول alireza.karimi.46@gmail.com [2]. کارشناس ارشد، تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران taj27dar@yahoo.com تاریخ دریافت:9/7/1397- تاریخ پذیرش:13/9/1397